Dioddefaint
Dioddefaint, neu boen mewn ystyr eang,[1] gall fod yn brofiad o annifyrrwch ac atgasedd sy'n gysylltiedig â'r canfyddiad o niwed neu fygythiad o niwed mewn unigolyn.[2] Dioddefaint yw'r elfen sylfaenol sy'n ffurfio falens negyddol ffenomenau affeithiol . Y gwrthwyneb i ddioddefaint yw pleser neu hapusrwydd.
Mae dioddefaint yn aml yn cael ei gategoreiddio fel yn gorfforol neu yn feddyliol. Gall fod ar bob radd o ddwyster, o ysgafn i annioddefol. Mae hyd ac amlder y dioddefaint fel arfer yn gwaethygu'r dwysedd. Gall agweddau tuag at ddioddefaint amrywio'n fawr, gan yn y dioddefwr neu gan bobl eraill. Bydd hyn yn ôl i ba raddau y mae'n cael ei ystyried yn un y gellir ei osgoi, os yw'n ddefnyddiol neu'n ddiwerth, neu os ei fod yn haeddiannol neu'n anhaeddiannol.
Mae dioddefaint yn digwydd ym mywydau bodau ymdeimladol mewn nifer o foesau, yn aml yn ddramatig. O ganlyniad i hyn, mae llawer o feysydd gweithgaredd dynol yn pryderu am rhai agweddau yn ymwneud â dioddefaint. Gall yr agweddau hyn gynnwys ei natur, ei brosesau, ei darddiad a'i achosion, ei ystyr a'i arwyddocâd, ei ymddygiadau personol a chymdeithasol a diwylliannol cysylltiedig,[3] ei feddyginiaethau, ei reolaeth, a'i ddefnyddiau.
Terminoleg golygu
Mae'r gair dioddefaint yn cael ei ddefnyddio weithiau yn yr ystyr o boen corfforol, ond yn amlach mae'n cyfeirio at boen seicolegol, neu'n amlach byth, mae'n cyfeirio at boen yn yr ystyr eang, sef at unrhyw deimlad, emosiwn neu deimlad annymunol. Mae'r gair poen fel arfer yn cyfeirio at boen corfforol, ond mae hefyd yn gyfystyr â dioddefaint . Mae'r geiriau poen a dioddefaint yn aml yn cael eu defnyddio gyda'i gilydd mewn gwahanol ffyrdd. Er enghraifft, gellir eu defnyddio fel cyfystyron cyfnewidiadwy. Neu gellir eu defnyddio mewn 'gwrthgyferbyniad' i'w gilydd, fel yn "boen yn gorfforol, dioddefaint yn feddyliol", neu "poen yn anochel, dioddefaint yn ddewisol". Neu gellir eu defnyddio i ddiffinio ei gilydd, fel yn "dioddefaint corfforol yw poen", neu "mae dioddefaint yn boen corfforol neu feddyliol difrifol".
Mae cymwyswyr, megis corfforol, meddyliol, emosiynol, a seicolegol, yn aml yn cael eu defnyddio i gyfeirio at rai mathau o boen neu ddioddefaint. Yn benodol, gellir defnyddio poen meddwl (neu ddioddefaint) mewn perthynas â phoen (neu ddioddefaint) corfforol i wahaniaethu rhwng dau gategori eang o boen neu ddioddefaint. Cafeat cyntaf ynghylch gwahaniaeth o'r fath yw ei fod yn defnyddio poen corfforol mewn ystyr sydd fel arfer yn cynnwys nid yn unig y 'profiad synhwyraidd nodweddiadol o boen corfforol' ond hefyd brofiadau corfforol annymunol eraill gan gynnwys newyn, dioddefaint vestibular, cyfog, diffyg cwsg, a chosi . Ail gafeat yw na ddylid cymryd y termau corfforol neu feddyliol yn rhy llythrennol: mae poen neu ddioddefaint corfforol, fel mater o ffaith, yn digwydd trwy feddyliau ymwybodol ac yn ymwneud ag agweddau emosiynol, tra bod poen neu ddioddefaint meddyliol yn digwydd trwy ymennydd corfforol a twy emosiwn, gan gynnwys agweddau ffisiolegol pwysig.
Gall y gair annymunoldeb, y mae rhai pobl yn ei ddefnyddio fel cyfystyr o ddioddefaint neu boen, gyfeirio at ddimensiwn affeithiol sylfaenol poen (ei hagwedd dioddefaint), fel arfer mewn cyferbyniad â'r dimensiwn synhwyraidd, fel er enghraifft yn y frawddeg hon: "Mae poen-annifyrrwch yn aml, er nad bob amser, yn gysylltiedig yn agos â dwyster a rhinweddau unigryw'r teimlad poenus." Mae geiriau cyfredol eraill sydd â diffiniad sydd â rhywfaint o debygrwydd i ddioddefaint yn cynnwys trallod, anhapusrwydd, trallod, cystudd, gwae, sâl, anghysur, anfodlonrwydd, anghytundeb .
Cyfeiriadau golygu
- ↑ "Pleasure" (yn Saesneg). Stanford Encyclopedia of Philosophy. Cyrchwyd 2 Ebrill 2022.
- ↑ Wayne Hudson (2012). Jeff Malpas; Norelle Lickiss (gol.). Historicizing Suffering yn Perspectives on Human Suffering (yn Saesneg). Springer.
- ↑ Eggerman, Panter Brick, Mark, Catherine (2010). "Suffering, hope, and entrapment: Resilience and cultural values in Afghanistan" (yn en). Social Science & Medicine 71 (1): 71–83. doi:10.1016/j.socscimed.2010.03.023. PMC 3125115. PMID 20452111. http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3125115.