Agoriad ar arwyneb y tir, mewn ardal folcanig fyw, yw geiser, lle mae colofn o ddŵr berwedig yn cael ei hyrddio allan ohono yn ysbeidiol.

Geiser
Mathhot spring, ffenomen folcanig, tirffurf folcanig Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Strokkur, geiser yn Ngwlad yr Ia

Wrth ddod i gysylltiad â chreigiau poeth, mae'r dŵr daear yn ddwfn o dan yr agoriad ac ar waelod y golofn ddŵr yn cyrraedd y berwbwynt cyn y dŵr ym mhen uchaf y golofn. Yna, mae'r swigod sy'n codi tua'r wyneb o'r dŵr berwedig yn peri i'r gwasgedd ar waelod y golofn ostwng, ac mae hyn yn ei dro yn achosi i'r golofn ddŵr yn ei chyfanrwydd draphoethi ac echdorri, gan hyrddio'r golofn o ddŵr berw i'r awyr.[1]

Mae dros fil o eiserau yn bodoli ledled y byd. Mae o leiaf 1,283 geiserau wedi ffrwydro yn Parc Cenedlaethol Yellowstone, Wyoming,Gogledd America.

Cyfeiriadau golygu

  1. "Termau Iaith Uwch". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2017-07-29. Cyrchwyd 2017-03-29.