Ieuan Roberts

ymgyrchydd iaith o Gymro

Ymgyrchydd iaith o Rosllannerchrugog oedd Ieuan Roberts, a elwir hefyd yn Ieu Rhos (16 Ionawr 195015 Awst 2016).[1][2][3]

Ieuan Roberts
FfugenwIeu Rhos Edit this on Wikidata
Ganwyd16 Ionawr 1950 Edit this on Wikidata
Bu farw15 Awst 2016 Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Alma mater

Ganwyd Ieuan Wynn Roberts yn fab i Mair a Tom Roberts. Aeth i astudio ym Prifysgol Abertawe ar ddiwedd y 1960au lle roedd John Davies yn ddarlithydd hanes Cymru iddo. Yn ystod y cyfnod hwn daeth yn weithgar gyda Chymdeithas yr Iaith Gymraeg. Cafodd ei ddal yn ystod yr ymgyrch arwyddion ffyrdd a wedi gwrthod talu'r ddirwy a osodwyd arno, fe'i carcharwyd am gyfnod. Wedi gadael y coleg symudodd i Aberystwyth i weithio fel ysgrifennydd Cymdeithas yr Iaith ar y cyd gydag Arfon Gwilym.[4]

Ym Mehefin 1972, fel rhan o'r ymgyrch am sianel deledu Cymraeg, roedd yn un o naw ymgyrchydd a feddiannodd adran weinyddol y BBC a chael ei arestio a'i gyhuddo am fod ag offer yn eu meddiant ar gyfer gwneud trosedd difrifol. Yn yr Old Bailey yn Llundain, blwyddyn yn diweddarach, cafodd y cyhuddiad ei israddio i un o gynllwyn ond cafwyd y naw yn ddieuog a thaflwyd yr achos allan.[5][6]

Yn Rhosllannerchrugog, bu’n gweithio fel gyrrwr bws, ac roedd ynghlwm â sefydlu’r papur bro Nene yn 1978.

Fe gyhoeddwyd Ieu Rhos - Y Geiriwr Garw A'r Galon Feddal, llyfr o atgofion o fywyd Ieuan Roberts a olygwyd gan y newyddiadurwr Arthur Thomas, gan Wasg Carreg Gwalch yn 2017.

Cyfeiriadau golygu

  1. Teyrnged i ymgyrchydd iaith o Wrecsam , Golwg360, 16 Awst 2016.
  2. http://www.bbc.co.uk/cymrufyw/byw/37086265#post_57b31be6e4b0e64e2b43a22a
  3.  Hysbysiad marwolaeth Ieuan ROBERTS (5 Medi 2016).
  4. Y geiriwr garw â’r galon feddal , Y Cymro, 22 Awst 2016. Cyrchwyd ar 14 Medi 2016.
  5. S4C - Pwy Dalodd Amdani? (Hanes Ymgyrch Ddarlledu Cymdeithas yr Iaith) (PDF). Aberystwyth: Cymdeithas yr Iaith Gymraeg. Tachwedd 2010 [1985]. t. 39. ISBN 9781847713124.[dolen marw]
  6. http://www.leaderlive.co.uk/news/165638/rhos-man-was-a-staunch-supporter-of-anything-welsh-.aspx[dolen marw]