John Owen (awdur)
Awdur a chyfarwyddwr plant oedd John Owen (1952 – Hydref 2001). Mae'n fwyaf adnabyddus am ei ddrama deledu Gymraeg Pam fi Duw?, cyfres o lyfrau a rhaglenni teledu a ysgrifennodd a gyfarwyddodd.[1] Ym 1995, 1997 a 1999 enillodd Wobr Tir na n-Og am y llyfr ffuglen Cymraeg gorau i Blant. [2]
| John Owen | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 1952  |
| Bu farw | 2001 |
| Galwedigaeth | llenor |
Roedd Owen yn gyn-athro Drama ac yn is-bennaeth yn Ysgol Gyfun Rhydfelen ger Pontypridd, De Cymru. Cafodd ei arestio am bum trosedd rhyw ddifrifol yn 2001 ar ôl i bedwar cyn-ddisgybl ddod ymlaen. Lladdodd ei hun cyn wynebu achos llys.[3]
Addysg
golyguRoedd John Owen yn gyn-ddisgybl ac yn brif swyddog yn Ysgol Gyfun Rhydfelen. Cwblhaodd ei radd Baglor mewn Addysg ym 1974 yng Ngholeg y Drindod yng Nghaerfyrddin; yn yr un flwyddyn ymgymerodd â'i apwyntiad dysgu cyntaf yn ei gyn ysgol uwchradd.[4]
Cam-drin plant yn rhywiol
golyguYm mis Medi 2001, arestiwyd John Owen a'i gyhuddo o droseddau difrifol yn erbyn plant yn Ysgol Gyfun Rhydfelen. Ar 4 Hydref 2001 daethpwyd o hyd i John Owen yn farw yn ei garafán ym Mhorthcawl ar ôl iddo fethu ag ymddangos yn y llys.[5] Roedd wedi cyflawni hunanladdiad.[3]
Credai llawer mai'r rheswm pam y llwyddodd John Owen i ddianc rhag y gweithredoedd difrifol cyhyd â pharhau i gyflawni oedd oherwydd bod yr ysgol yn cuddio'r gwir (heb roi'r holl dystiolaeth i'r heddlu [6] ), i atal y cyhoedd rhag colli hyder yn addysg cyfrwng Cymraeg.[7]
Yn ddiweddarach lansiwyd ymchwiliad gan y Comisiynydd Plant Peter Clarke o’r enw “Adroddiad Clywch” a oedd hefyd yn rhestru’r rhestr fawr o honiadau yn erbyn John Owen, ac yn rhoi argymhellion y dylid eu gweithredu i atal rhywbeth tebyg rhag digwydd eto. Dywedodd Clarke yn yr adroddiad "Ni all unrhyw un a glywodd y dystiolaeth a glywais i yn fy Ymchwiliad amau, â didwylledd, fod Mr John Owen yn euog o weithredoedd o anweddustra rhywiol difrifol yn erbyn rhai disgyblion yn Ysgol Gyfun Rhydfelen. Mae’r dystiolaeth a glywais wedi dangos i Mr Owen, yn ôl pwysau tebygolrwydd, gam-drin disgyblion yn ei ofal yn rhywiol dros nifer o flynyddoedd." [8]
Ym mis Ebrill 2021 daeth cyn-ddisgybl i John Owen, Gareth Potter, ymlaen i siarad yn gyhoeddus mewn rhaglen ddogfen S4C, Cadw Cyfrinach. Rhannodd ef a dau arall a weithiodd gyda John Owen ar gyfres Pam Fi Duw? eu profiad o gael meithrin perthynas amhriodol a gweld bechgyn eraill yn cael meithrin perthynas amhriodol ac yn cael eu hecsbloetio'n rhywiol.[3]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ "Pam Fi Duw? At IMDB". Cyrchwyd 2008-11-15.
- ↑ "THE TIR NA N-OG AWARDS: PAST WINNERS". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-03-10. Cyrchwyd 2010-10-20.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 "Dioddefwr John Owen: Dim syniad 'pa mor sinistr oedd y trap'". BBC Cymru Fyw. 2021-04-05. Cyrchwyd 2021-04-08.
- ↑ Adroddiad Clywch Comisiynydd Plant Cymru
- ↑ "Timeline: Clywch inquiry" (yn Saesneg). 2004-07-01. Cyrchwyd 2021-04-08.
- ↑ "The Clywch Report" (PDF).
- ↑ Shipton, Martin (2012-10-25). "'Broadcasters refused to commission documentary on paedophile John Owen'". WalesOnline (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-04-08.
- ↑ "The Clywch Report" (PDF).