Leo III
Ymerawdr Bysantaidd rhwng 717 a 741 oedd Leo III neu Leo yr Isawriad, Groeg: Λέων Γ΄, Leōn III, (c. 685 - 18 Mehefin, 741).
| Leo III | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 675  Kahramanmaraş |
| Bu farw | 18 Mehefin 741 o edema Caergystennin |
| Dinasyddiaeth | yr Ymerodraeth Fysantaidd |
| Galwedigaeth | person milwrol |
| Swydd | Ymerawdwr Bysantaidd |
| Priod | Maria, wife of Leo III |
| Plant | Konstantinos V, Anna, wife of Artabasdos, Kozma, Irina |
| Llinach | Isaurian dynasty |
Ganed Leo yn Germanikeia (Maraş) yn nhalaith Commagene yn Syria. Ei enw gwreiddiol oedd Konon. Bu yng ngwasanaeth yr ymerawdwr Justinianus II, yna apwyntiwyd ef yn stratēgos y thema Atolig gan yr ymerawdwr Anastasios II. Pan ddiorseddwyd Anastasios II, gwnaeth Leo gynghrair ag Artabasdus, stratēgos y theme Armeniac, yn erbyn yr ymerawdwr newydd, Theodosios III. Meddiannodd Leo Gaergystennin a dod yn ymerawdwr yn 717.
Yn fuan wedyn daeth Caergystennin dan warchae gan fyddin Arabaidd Ummayad o 80,00 o wŷr wedi eu gyrru gan y Califf Sulayman ibn Abd al-Malik. Llwyddodd Leo i amddiffyn y ddinas, a bu raid i'r Arabiaid encilio. Yn ddiweddarach enillodd Leo nifer o fuddugoliaethau dros yr Arabiaid, yn enwedig Brwydr Akroinon yn 740. Bu hefyd yn gyfrifol am ddiwygiadau cymdeithasol, gan droi'r taeogion yn ddosbarth o denantiaid rhyddion.
Cefnogai Leo y mudiad eiconoclastig, oedd yn gwrthwynebu'r defnydd o ddelwau mewn addoliad. Rhwng 726 a 729 cyhoeddodd nifer o orchymynion yn gwahardd y defnydd o ddeilau ac eiconau. Bu cryn dipyn o wrthwynebiad i hyn.