Livre de chasse

Livre de chasse
Enghraifft o'r canlynol	gwaith llenyddol, traethawd
Awdur	Gaston III de Fois-Bearn
Iaith	Ffrangeg Canol
Dyddiad cyhoeddi	1390
Prif bwnc	hela
Statws hawlfraint	parth cyhoeddus, parth cyhoeddus
	Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Llyfr Ffrangeg am hela yw'r Livre de chasse ("Llyfr yr Helfa"), a ysgrifennwyd rhwng 1387 a 1389 gan yr uchelwr Ffrengig Gaston Fébus (Gaston III, Comte de Foix; 1331–1391). Yn Oesoedd Canol Diweddar, roedd hela yn ddawn hanfodol ymhlith yr uchelwyr, ac nid yn ddifyrrwch yn unig. Astudiwyd llyfr Fébus yn fanwl, a gwnaed llawer o gopïau llawysgrif ohono. Daeth yn werslyfr safonol ei ddydd ar dechnegau hela.

Mae 44 o lawysgrifau o Livre de chasse wedi goroesi, y rhan fwyaf ohonynt yn dyddio o'r 15g, a dyrnaid yn dyddio o ddechrau'r 16g. Fe'i hargraffwyd deirgwaith yn ystod yr 16g. Troswyd i'r Saesneg ym 1415 gan Edward, Dug Efrog, dan y teitl The Master of Game; mae 27 o lawysgrifau o'r trosiad hwn wedi goroesi.

Rhennir y llyfr yn bedair rhan:

Ynghlŷn â bwystfilod mwyn a ffyrnig
Ynghlŷn â natur cŵn a'u gofal
Ynglŷn â chyfarwyddiadau ar gyfer hela â chŵn
Ynghlŷn â'r helfa â thrapiau, maglau a bwa croes

Llyfryddiaeth

Richard Vernier, Lord of the Pyrenees: Gaston Fėbus, Count of Foix 1331–1391 (Woodbridge: Boydell & Brewer, 2008)

Dolen allanol

"Illuminating the Medieval Hunt", The Morgan Library & Museum – ffacsimili o lawysgrif 1507

Oriel

Darluniadau o lawysgrifau Livre de chasse
Hela ceirw
Torri carw yn ddarnau
Hela sgwarnogod
Hela cwningod
Saib am luniaeth
Gofalu am gŵn