Manuel Chrysoloras

Ysgolhaig Groegaidd a diplomydd o'r Ymerodraeth Fysantaidd oedd Manuel Chrysoloras (tua 135515 Ebrill 1415) sydd yn nodedig am hybu llenyddiaeth Roeg yng Ngorllewin Ewrop yn ystod y Dadeni Dysg.

Manuel Chrysoloras
Ganwyd1355 Edit this on Wikidata
Caergystennin Edit this on Wikidata
Bu farw15 Medi 1415 Edit this on Wikidata
Konstanz Edit this on Wikidata
Dinasyddiaethyr Ymerodraeth Fysantaidd Edit this on Wikidata
Galwedigaethathronydd, cyfieithydd, llenor Edit this on Wikidata

Ganed yng Nghaergystennin. i deulu bonheddig. Bu'n gyfaill i'r Ymerawdwr Manuel II Palaeologus, ac ym 1394 cafodd ei anfon ar genhadaeth i'r gorllewin i ymofyn cymorth milwrol ac ariannol yn y frwydr yn erbyn yr Otomaniaid. Yn Fenis, cafodd ei berswadio i ymweld â Fflorens ac yno, ar gais y Canghellor Coluccio Salutati, i addysgu'r iaith Roeg i ysgolheigion ifainc yn y cyfnod 1397–1400. Trwy ei ymdrechion, cyflwynwyd llenyddiaeth Hen Roeg i do newydd o ddyneiddwyr a oedd yn medru'r iaith yn rhugl. Ymhlith ei ysgrifeniadau mae'r ramadeg Roeg Erotemata a Syncrisis, gwaith sydd yn cymharu Rhufain hynafol â Rhufain yr Oesoedd Canol. Cyfieithodd Chrysoloras hefyd weithiau Homeros ac Y Wladwriaeth gan Platon i Ladin.

Dychwelodd Chrysoloras i Gaergystennin tua 1403 ac yno teithiodd nifer o ysgolheigion Eidalaidd i ddysgu oddi arno. Trodd yn Gatholig tua 1405, ac ymgyrchodd dros aduno'r eglwysi Groeg a Lladin. Dychwelodd i'r Eidal o leiaf ddwywaith arall, a rhwng 1407 a 1410 teithiodd ar draws Gogledd Ewrop a darlithiodd ar bwnc llenyddiaeth Roeg ym Mhrifysgol Paris.[1]

Cyd-deithiodd Chrysoloras â dirprwyaeth y pab i Gyngor Konstanz ym 1414, ac yno bu farw ym 1415. Fe'i cleddir yn Eglwys Ddominicaidd Konstanz.[1]

Cyfeiriadau

golygu
  1. 1.0 1.1 Charles G. Nauert, Historical Dictionary of the Renaissance (Lanham, Maryland: The Scarecrow Press, 2004), tt. 76–77.