Mary Lou Williams

Cerddor jazz oedd Mary Lou Williams (ganwyd Mary Elfrieda Scruggs; 8 Mai 1910 – 28 Mai 1981). Roedd yn chwarae'r piano ac yn canu, ond roedd ei chyfraniad fwyaf fel cyfansoddwr ac arweinydd ar fandiau. Fe ysgrifennodd gannoedd o gyfansoddiadau ac fe recordiodd gannoedd o recordiau. Yn ogystal â'i bandiau ei hunain, chwaraewyd ei chyfansoddiadau gan fandiau gerddorion jazz eraill megis Duke Ellington a Benny Goodman, ac roedd yn gyfaill ac yn fentor i nifer fawr o gerddorion o'r genhedlaeth iau, gan gynnwys Thelonious Monk, Charlie Parker, Miles Davis, Tadd Dameron, Bud Powell, a Dizzy Gillespie ymysg eraill.

Mary Lou Williams
Ganwyd	Mary Elfrieda Scruggs  8 Mai 1910  Atlanta
Bu farw	28 Mai 1981  Durham
Label recordio	Atlantic Records, Decca Records, Brunswick Records, King, Victor
Dinasyddiaeth	Unol Daleithiau America
Alma mater	Westinghouse High School
Galwedigaeth	jazz pianist, cyfansoddwr, arweinydd band, athro, artist recordio
Cyflogwr	Prifysgol Duke
Arddull	jazz, cerddoriaeth glasurol, free jazz, hard bop, cerddoriaeth swing, big band, cerddoriaeth yr efengyl
Gwobr/au	Cymrodoriaeth Guggenheim, Cymrodoriaeth Guggenheim, honorary doctor of Fordham University

Yn ystod y 1930au a'r 1940au bu Williams yn arwain ei bandiau ei hunan ac yn perfformio fel unawdydd yn ogystal ag ysgrifennu ar gyfer cerddorion eraill. Roedd y rhain yn arddull swing boblogaidd y cyfnod, fodd bynnag yn y 1940au bu Williams yn cymdeithasu ac yn ymwneud â cherddorion bebop y genhedlaeth newydd. Ar ôl cyfnod heb chwarae yn ystod yr 1950au, bu'n cyfansoddi cerddoriaeth grefyddol gan mwyaf yn ystod y 1960au a'r 1970au (cafodd dröedigaeth i gatholigiaeth yn 1956), megis Mary Lou's Mass (1964). Roedd y gerddoriaeth hon yn aml yn dangos dylanwad gospel a cherddoriaeth grefyddol, glasurol.

Ei dylanwad mwyaf amlwg oedd Duke Ellington, a drodd at gerddoriaeth grefyddol hefyd yn hwyr yn ei yrfa.

Bu farw Williams o ganser yn 1981. Fei'i hystyrir yn un o'r merched pwysicaf yn hanes jazz.