Mudiad meddalwedd rhydd

Mudiad cymdeithasol yw'r mudiad meddalwedd rhydd (Saesneg: Free Software Movement neu FSM) neu fudiad meddalwedd agored/rhydd (Saesneg: free/libre open source software neu FOSSM) neu feddalwedd ffynhonnell agored/rhydd (FLOSS)^[1] gyda'r nod o sicrhau a gwarantu rhyddid penodol ar gyfer defnyddwyr meddalwedd, sef y rhyddid i redeg y meddalwedd, i astudio ac i newid y meddalwedd, ac i ailddosbarthu copïau gyda neu heb newidiadau. Er ei fod yn tynnu ar draddodiadau ac athroniaethau ymhlith aelodau o ddiwylliant hacio a'r byd academaidd o'r 1970au, sefydlwyd y mudiad yn ffurfiol gan Richard Stallman yn 1983 drwy lansio Prosiect GNU.^[2]

Sefydlodd Stallman y Free Software Foundation yn 1985 i gefnogi'r mudiad.

Athroniaeth

Athroniaeth y mudiad yw na ddylai'r defnydd o gyfrifiaduron arwain at bobl gael eu hatal rhag cydweithio â'u gilydd. Yn ymarferol, mae hyn yn golygu gwrthod "meddalwedd perchnogol", sy'n gosod cyfyngiadau o'r fath, a hyrwyddo meddalwedd rhydd,^[3] gyda'r nod yn y pen draw o rhyddhau pawb yn y seiberofod^[4] – hynny yw, bob defnyddiwr cyfrifiadur. Nododd Stallman fod y weithred hon yn hybu yn hytrach na rhwystro datblygiad technoleg, am ei fod yn "golygu bod llawer o ddyblygu gwastraffus o waith rhaglennu system yn cael ei osgoi. Yn hytrach, gall yr ymdrech hon fynd at wella'r grefft bresennol".^[5]

Mae aelodau o'r mudiad dros feddalwedd rhydd yn credu dylai holl ddefnyddwyr meddalwedd gael y rhyddid a restrir yn y Diffiniad Meddalwedd Rhydd. Mae llawer ohonynt yn credu ei bod yn anfoesol gwahardd neu atal pobl rhag gweithredu y rhyddid hyn a bod angen y rhyddid yma i greu cymdeithas weddus lle gall defnyddwyr meddalwedd helpu ei gilydd, ac i gael rheolaeth dros eu cyfrifiaduron.^[6]

Mae rhai defnyddwyr a rhaglennwyr meddalwedd rhydd yn credu nad yw defnyddio meddalwedd perchnogol yn gwbl anfoesol, gan nodi mwy o elw yn y modelau busnes sydd ar gael ar gyfer meddalwedd perchnogol neu nodweddion technegol a chyfleustra fel eu rhesymau.^[7]

Mae'r Free Software Foundation hefyd yn credu bod angen i holl feddalwedd rhydd gael dogfennaeth rhydd, yn benodol oherwydd dylai rhaglennwyr cydwybodol allu ddiweddaru llawlyfrau i adlewyrchu unrhyw addasiadau maent yn gwneud i feddalwedd, ond yn ystyried y rhyddid i addasu fod yn llai pwysig ar gyfer mathau eraill o weithiau ysgrifennedig.^[8] O fewn y mudiad meddalwedd rhydd, mae sefydliad y Llawlyfrau FLOSS yn arbenigo ar y nod o ddarparu dogfennau o'r fath. Mae aelodau o'r mudiad meddalwedd rhydd hefyd yn argymell dylai gwaith sy'n gwasanaethu pwrpas ymarferol, hefyd fod yn rhydd.^[9]

Cyfeiriadau

↑ Richard Stallman on the nature of the Free software movement in 2008 on emacs-devel mailing list.
↑ "Announcement of the GNU project".
↑ "Use Free Software". gnu.org.
↑ "Stallman interviewed by Sean Daly". Groklaw. 2006-06-23.
↑ "The GNU Manifesto". gnu.org.
↑ "Why free software?". gnu.org.
↑ "Copyleft: Pragmatic Idealism". gnu.org.
↑ "Free Software and Free Manuals". gnu.org.
↑ Stallman, Richard. "Why Open Source Misses the Point of Free Software". GNU Operating System. Free Software Foundation. Cyrchwyd 11 February 2013.

Darllen pellach

David M. Berry, Copy, Rip, Burn: The Politics of Copyleft and Open Source, Pluto Press, 2008, ISBN 0-7453-2414-2
Johan Soderberg, Hacking Capitalism: The Free and Open Source Software Movement, Routledge, 2007,, ISBN 0-415-95543-2

Dolenni allanol

Beth yw Meddalwedd Rhydd? Archifwyd 2006-07-16 yn y Peiriant Wayback - Traethawd gan Karl Fogel.
Y Mudiad Meddalwedd Rhydd a Dyfodol Rhyddid, Darlith 2006 gan Richard Stallman
Cyflwyniad i Fudiad Meddalwedd Rhydd gan FSF
Cyfeiriadur Athroniaeth Prosiect GNU, sy'n cynnwys llawer o ddogfennau sy'n diffinio y mudiad meddalwedd rhydd.
Cyfweliad gyda Stallman, "Meddalwedd Rhydd fel mudiad cymdeithasol" Archifwyd 2009-07-01 yn y Portuguese Web Archive
Christian Imhorst, Anarchiaeth a Ffynhonnell Cod - Beth mae'r Mudiad Meddalwedd Rhydd i wneud gyda Anarchiaeth?, (trwydded: GFDL), 2005
Ymgyrch Gwrth-DRM - gan Bill Xu a Richard Stallman
Cân Meddalwedd Rhydd Stallman

[1] Richard Stallman on the nature of the Free software movement in 2008 on emacs-devel mailing list.

[2] "Announcement of the GNU project".

[3] "Use Free Software". gnu.org.

[4] "Stallman interviewed by Sean Daly". Groklaw. 2006-06-23.

[The_GNU_Manifesto-5] "The GNU Manifesto". gnu.org.

[6] "Why free software?". gnu.org.

[7] "Copyleft: Pragmatic Idealism". gnu.org.

[8] "Free Software and Free Manuals". gnu.org.

[OSS_misses_the_point-9] Stallman, Richard. "Why Open Source Misses the Point of Free Software". GNU Operating System. Free Software Foundation. Cyrchwyd 11 February 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]