Wicipedia

Planed allheulol

Planed sydd y tu allan i Gysawd yr Haul yw planed allheulol neu allblaned. Er gwaethaf yr enw Daear-ganolog, mae pob planed allheulog yn cylchu ei haul (seren) ei hun. Y cyntaf i'w darganfod oedd planed a oedd yn cylchu'r seren 51 Pegasi; gwelwyd hi gyntaf ar 6 Hydref, 1995 gan Michel Mayor a Didier Queloz o Brifysgol Geneva.

Planed allheulol
Math o gyfryngaumath o wrthrych seryddol Edit this on Wikidata
Mathplaned, gwrthrych allheulol Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Llun artist o'r blaned allheulol HD 69830 b gyda'i haul a'i gwregys asteroid

Mae dros 3,000 o allblanedau wedi eu darganfod ers 1988.[1] Mae HARPS (ers 2004) wedi darganfod tua cant o allblanedau tra fod y telesgôp gofod Kepler (ers 2009) wedi darganfod dros dwy fil. Mae Kepler hefyd wedi darganfod rhai miloedd o [2][3] nlanedau posib,[4][5] ond gallai fod tua 11% yn gadarnhad ffug.[6] Ar 10 Mai 2016, gwiriodd NASA 1,284 o allblanedau newydd a ddarganfuwyd gan Kepler; y casgliad mwyaf o ddarganfyddiadau mor belled.[7][8][9] Ar gyfartaledd, mae o leiaf un planed i bob seren, gyda canran yn sustemau aml-blaned.[10] Mae gan tua 1 mewn 5 seren tebyg i'r haul blaned "maint y Ddaear" yn y parth trigiadwy, gyda disgwyl i'r agosaf fod tua 12 blwyddyn-golau o'r Ddaear.[11][12] Gan gymryd fod 200 biliwn o sêr yng Ngalaeth y Llwybr Llaethog, fe fyddai hynny yn golygu tua 11 biliwn o blanedau posib maint y Ddaear a thrigiadwy yn yr Alaeth, yn codi i 40 biliwn o gynnwys planedau yn cylchdroi y nifer o sêr corrach coch[13]

Siart linell o blanedau a ddarganfuwyd yn flynyddol hyd at Ionawr 2015; mae'r lliwiau'n nodi y modd y cawsant eu darganfod: ("radial velocity" = glas tywyll, "transit" = gwyrdd tywyll, amseru = porffor tywyll, "astrometry" = melyn tywyll, delweddu uniongyrchol = coch tywyll, "microlensing" = oren tywyll, "pulsar timing" = porffor)

Cyfeiriadau

golygu
  1. ↑ Schneider, J. "Interactive Extra-solar Planets Catalog". The Extrasolar Planets Encyclopedia.
  2. ↑ Jerry Colen (4 Tachwedd 2013). "Kepler". nasa.gov. NASA. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 5 November 2013. Cyrchwyd 4 Tachwedd 2013.
  3. ↑ Harrington, J. D.; Johnson, M. (4 Tachwedd 2013). "NASA Kepler Results Usher in a New Era of Astronomy".
  4. ↑ Tenenbaum, P.; Jenkins, J. M.; Seader, S.; Burke, C. J.; Christiansen, J. L.; Rowe, J. F.; Caldwell, D. A.; Clarke, B. D. et al. (2013). "Detection of Potential Transit Signals in the First 12 Quarters of Kepler Mission Data". The Astrophysical Journal Supplement Series 206: 5. arXiv:1212.2915. Bibcode 2013ApJS..206....5T. doi:10.1088/0067-0049/206/1/5.
  5. ↑ "My God, it's full of planets! They should have sent a poet." (Press release). Planetary Habitability Laboratory, University of Puerto Rico at Arecibo. 3 Ionawr 2012. Archifwyd o y gwreiddiol ar 2015-07-25. https://web.archive.org/web/20150725135354/http://phl.upr.edu/press-releases/mygoditsfullofplanetstheyshouldhavesentapoet. Adalwyd 2016-07-06.
  6. ↑ Santerne, A.; Díaz, R. F.; Almenara, J.-M.; Lethuillier, A.; Deleuil, M.; Moutou, C. (2013). "Astrophysical false positives in exoplanet transit surveys: Why do we need bright stars?". SF2A-2013: Proceedings of the Annual meeting of the French Society of Astronomy and Astrophysics. Eds.: L. Cambresy: 555. arXiv:1310.2133. Bibcode 2013sf2a.conf..555S.
  7. ↑ "NASA's Kepler Mission Announces Largest Collection of Planets Ever Discovered". NASA. 10 Mai 2016. Cyrchwyd 10 Mai 2016.
  8. ↑ "Briefing materials: 1,284 Newly Validated Kepler Planets". NASA. 10 Mai 2016. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2019-05-05. Cyrchwyd 10 May 2016.
  9. ↑ Overbay, Dennis (10 Mai 2016). "Kepler Finds 1,284 New Planets". New York Times. Cyrchwyd 11 Mai 2016.
  10. ↑ Cassan, A.; Kubas, D.; Beaulieu, J. -P.; Dominik, M.; Horne, K.; Greenhill, J.; Wambsganss, J.; Menzies, J. et al. (January 11, 2012). "One or more bound planets per Milky Way star from microlensing observations". Nature 481 (7380): 167–169. arXiv:1202.0903. Bibcode 2012Natur.481..167C. doi:10.1038/nature10684. PMID 22237108.
  11. ↑ Sanders, R. (4 Tachwedd 2013). "Astronomers answer key question: How common are habitable planets?". newscenter.berkeley.edu.
  12. ↑ Petigura, E. A.; Howard, A. W.; Marcy, G. W. (2013). "Prevalence of Earth-size planets orbiting Sun-like stars". Proceedings of the National Academy of Sciences 110 (48): 19273–19278. arXiv:1311.6806. Bibcode 2013PNAS..11019273P. doi:10.1073/pnas.1319909110.
  13. ↑ Khan, Amina (4 Tachwedd 2013). "Milky Way may host billions of Earth-size planets". Los Angeles Times. Cyrchwyd 5 Tachwedd 2013.
  Eginyn erthygl sydd uchod am seryddiaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Planed_allheulol&oldid=11886268"