Sonetti lussuriosi
Sonetti lussuriosi (“Sonedau'r Cnawd”) neu Sonetti sopra i sedici modi (yn fyr: y Modi) yw enw casgliad o sonedau bwrlesg anllad gan Pietro Aretino, bardd Cinquecento Tysganaidd[1] a gyhoeddwyd tua 1524. Ysgythrwyd y lluniau erotig gan Marcantonio Raimondi.[2][3] Felly, roedd tri ffigwr enwog o'r Dadeni Eidalaidd yn ymwneud â chreu'r " Modi " : yr arlunydd Giulio Romano, yr ysgythrwr Marcantonio Raimondi a'r bardd Pietro Aretino.
Yn ôl Bernhard Huß:
| “ | Mae Sonetti lussurios Pietro Aretino yn wyriad telynegol oddi wrth y norm. | ” |
Cyn gynted ag y cafodd ei argraffu (tua 1524), cafodd pob copi o'r “Kama Sutra'r Oes Aur”[4] hwn,[5][6] eu gwahardd a'u llosgi gan y sensoriaid ar gais y Pab Clement VII.[7] Goroesoedd copi er hynny, ac mae'r darn unigryw hwn wedi'i werthu sawl gwaith a'i ocsiynu ddwywaith: yn 2006 gwerthwyd copi am 325,600 ewro yn Christie's.[8][9]
Ym 1978, prynodd y casglwr a’r gwerthwr llyfrau Hans Peter Kraus yr argraffiad unica hwn yn Christie’s yn Efrog Newydd. Wedi hynny cafodd y casglwr o Genefa, Gérard Nordmann, ef gan HPKraus. Rhoddodd ffacsimili o'r llyfr gwerthfawr i olygyddion yr Edizione nationale delle Opere di Pietro Aretino.[10] Yn 2006, cafodd y darn unigryw ei arwerthu eto yn Christie's ym Mharis am 325,600 ewro[11]. Mae'r perchennog newydd yn parhau i fod yn anhysbys.[12]
“Arétin”
golyguYn Ffrainc, mae darluniau erotig tebyg yn cael eu galw'n ''L'Aretin''.[13] Disgrifiodd yr awdur Ffrengig Brantôme ei atgofion erotig, ac am ei brofiad o edrych ar yr engrafiadau a darllen y sonedau. Yn 1585, yn y gyfrol enwog La Vie des dames galantes, mae'n disgrifio manylion sbeislyd bywyd rhywiol uchelwyr ei gyfnod ac yn sôn am swyddogaeth gwerslyfr yr Arétin, a'u bod yn ddefnyddiol i addysgu menywod am gyfathrachu'n rhywiol, a'r dulliau o roi pleser.
Ym 1787 cyhoeddwyd L'Arétin François, cyfrol o farddoniaeth erotig gan yr awdur Ffrengig François-Félix Nogaret gyda darluniau eglur gan yr arlunydd graffeg Antoine Borel.
Ym 1892, creodd yr arlunydd Ffrengig a'r artist graffeg Paul Avril artinau poblogaidd iawn, gan ddarlunio'r sonetti lussuriosi cignoeth, heb sensoriaeth.[14]
Llinellau cyntaf
golyguNid oes gan yr un o'r 16 cerdd rif na theitl. Isod, dyma'r llinellau cyntaf o bob un o'r sonedau, yn Eidaleg, ac yna chyfieithiad chyfieithiad Cymraeg:
- Fottiamci, anima mia, fottiamci presto / Gad inni ffwcio'n gilydd, fy enaid, cnychu ein gilydd ar unwaith
- Mettimi un dito in cul, caro vecchione / Gwthia dy fys i fyny fy nhin, fy nghariad
- Questo cazzo vogl'io, non un tesoro! / Dy bidlen a fynnaf, nid trysor
- Posami questa gamba in su la spalla / Rho dy goes o amgylch fy ysgwydd
- Perch'io prov'or un sì solenne cazzo / Ar yr awr drist hon, teimlaf dy bidlen gweddw
- Tu m'hai il cazzo in la potta, e il cul mi vedi / Mae gen ti fy ngoc yn dy gotsen edrych ar dwll fy nhin
- Ove il mettrete voi? Ditel' di grazia / Ble roi di e? Dwed wrtha i
- E saria pur una coglioneria / Byddai hynny, wir yn cïonnerie
- Questo è pur un bel cazzo lungo e grosso / Dyma'n wir goc prydferth, hir, enfawr
- Io 'l voglio in cul. - You will perdonai me / Dw i moin e yn fy nhin! Maddau i mi!
- Apri le cosce, acciò ch'io vegga bene / Agor dy guniau, yr un blinedig
- Marte, maledettissimo coward! / Mawrth a ddaliwyd, eto'n flinedig
- Dammi la lingua, appunta i piedi al muro / Ymestyn i mi dy dafod, gwthia dy draed yn erbyn y mur
- Non tirar, fottutello di Cupido / Y peth bach, paid a thynnu
- Il putto poppa, e poppa anche la potta / Pen y babi dol, a'i chotsen hefyd
- Stá cheto bambin mio; ninna, ninna! / Paid sgrechian, fy mabi dol, cwsg, cysga!
Dolennau allanol
golygu- Sonetti lussuriosi - ar Wikisource. Testun llawn Eidaleg o rifynnau 1792 a 1986
- Pietro Aretino: Pluen fel cleddyf . Darllediad radio ar SWR2 gan Joachim Meißner - SWR2 Wissen, Rhagfyr 1, 2006. Mae ffeil sain a llawysgrif y rhaglen ar gael i'w llwytho i lawr.
- Erthygl Aretino, Pietro. Yn: Metzler Lexicon Llenyddiaeth y Byd: 1000 o awduron o'r hynafiaeth hyd heddiw . Cyfrol 1: A – F. (gol.) Axel Ruckaberle. Metzlersche Verlagsbuchhandlung Stuttgart 2006, ISBN 978-3476020932 - eingeschränkte Vorschau mewn chwiliad llyfrau Google
- Cyfweliad Shirin Sojitrawalla yn cyfweld â Thomas Hettche : Swyddi neu ddechrau a diwedd pornograffi, Deutschlandfunk Ebrill 23, 2003.
- (Saesneg) I modi – on: Y Gwyddoniadur Celf a Diwylliant Poblogaidd .
- (Eidaleg) Marte, malatestissimo poltrone (Mars, eich noddwr diegwyddor), darllen Sonetto 12 (ar ôl Thomas Hettche)
- (Eidaleg) Elisa Marianini yn esbonio tarddiad y Sonetti lussuriosi
Cyfeiriadau
golygu- ↑ ‘I modi’ – pornographische Gravuren – auf hixtoire.net
- ↑ Danilo Romei: Pietro Aretino Sonetti lussuriosi. Edizione critica e commento, Lulu 2019 – archive.org
- ↑ Andere Titel der Sammlung lauten: (lateinisch) De omnibus Veneris Schematibus („Über alle Liebesstellungen“), Corona di Cazzi (Edition „P“, Paris 1757), The Sixteen PLeasures (Lynne Lawner), Stellungen (Thomas Hettche). Im engeren Sinne versteht man unter „I modi“ nur die Stiche. Im weiteren Sinne umfasst die Bezeichnung „I modi“ sowohl die Stiche als auch die dazugehörigen aretinischen Sonetti lussuriosi.
- ↑ Paul Larivaille: « petit Kama-sutra de la Renaissance ». In: (Hrsg.) L’Arétin. Sonnets luxurieux. Sur les XVI postures. (Quatrième de couverture).
- ↑ Pietro Aretino / Thomas Hettche (Hrsg.): Stellungen. Vom Anfang und Ende der Pornografie. DuMont, Köln 2003, ISBN 978-3-8321-7836-9, S. 14.
- ↑ Carolin (sic!) Fischer: Éducation érotique. Pietro Aretinos „Ragionamenti“ im libertinen Roman Frankreichs. Metzler, Stuttgart 1994, ISBN 978-3-476-45054-8 (Dissertation).
- ↑ Max Sander: Ein Aretinofund. In: Zeitschrift für Bücherfreunde, Neue Folge, XXI. Jahrgang, 3–4 (1929), S. 50–60.
- ↑ Christie’s WebSite: Bibliothèque Erotique Gérard Nordmann-Première Partie Paris 27 April 2006, SALE 5445, LOT 33 L'ARÉTIN (Pietro Aretino, 1492–1556: Sonnetti (sic!) lussuriosi). Price realised EUR 325,600, Paris 27 April 2006 LOt 33: Sonnetti (sic!) lussuriosi.
- ↑ Erotische Bibliothek für 5,66 Mio. Euro versteigert. Im Auktionshaus Christie’s in Paris erzielte Originalausgabe von Pietro Aretino 325.600 Euro. In: Der Standard, 22. Dezember 2006, und Peter Dittmar: Die Geschichte der erotischen „Sonnetti (sic!) lussuriosi“. In: Die Welt vom 27. April 2006.
- ↑ Pietro Aretino: Sonetti sopra i ‘XVI modi’. A cura di Giovanni Aquilecchia. Salerno Editrice, Roma, 1e edizione 1992, 2e edizione 2006, ISBN 88-8402-516-8, S. 70
- ↑ Christie’s WebSite: Bibliothèque Erotique Gérard Nordmann-Première Partie Paris 27 April 2006, SALE 5445, LOT 33: L'ARÉTIN, Sonnetti (sic!) lussuriosi. Price realised EUR 325,600, Paris 27 April 2006 – Lot 33
- ↑ Angelika Heinick: Bibliothek Nordmann. Kleine Geschichte der Wollust: Erotik, gesammelt von Gérard Nordmann, bei Christie’s in Paris – F.A.Z., 19. April 2006.
- ↑ Caroline Fischer: L’Arétin en France.
- ↑ Deftige Illustrationen von Paul Avril – auf Wikimedia Commons