Stryd Dizengoff

Mae Stryd Dizengoff (Hebraeg: רחוב דיזנגוף, Rehov Dizengoff) yn stryd bwysig yng nghannol dinas Tel Aviv, Israel. Enwyd y stryd ar ôl faer cynraf Tel Aviv, Meir Dizengoff. Dyma oedd prif stryd a stryd fwyaf enwog Israel a daeth yn fathodyn o lwyddiant Seioniaeth a Tel Aviv fel dinas soffistigedig.

Stryd Dizengoff

Math	stryd
Enwyd ar ôl	Meir Dizengoff
Daearyddiaeth
Sir	Tel Aviv
Gwlad	Israel
Cyfesurynnau	32.080539°N 34.773767°E
Hyd	5 ±1 cilometr
Ffeiliau perthnasol ar Comin

108 Dizengoff Street, adeilad nodweddiadol Bauhaus

Mae'r stryd yn rhedeg o gornel Stryd Ibn Gabirol ar ei phwynt mwyaf deheuol i ardal porthladd Tel Aviv yn ei phwynt gogledd orllewinnol.

Hanes

Y stryd yn yr 1930au

Cyffordd Strydoedd Dizengoff a Ben Gurion

Disgrifiwyd y stryd yn ei blodau fel "Champs-Élysées Tel Aviv". Mewn slang Hebraeg, bathwyd gair newidd sy'n nodweddu pwysigrwydd y stryd yn y wlad newydd: "l'hizdangef" (להזדנגף), yn llythrennol "i Dizengoffio ei hun, hynny yw, i rhodio ar hyd Stryd Dizengoff" i fynd allan ar y dref Nodweddwyd hi gan adeiladau lluniaidd Bauhaus. Ers yr 1970au mae'r stryd wedi dioddef cwymp mewn bri wrth i ddinasyddion fynd i maelfa, Canolfan Dizengoff hybu'r cwymp yma, yn ogystal â newidiadau i adeiladwaith y stryd.

Roedd Stryd Dizengoff i'r gogledd tuag at Sgwâr Dizengoff arfer bod yn ardal gyfoethog ond cwympodd mewn bri. I'r gogledd o'r Sgwâr mae'r stryd yn dal i ddal siopau cyfoethog sy'n cynnwys siopau drud. Mae'r stryd yn llawn caffes, bwytai, ciosg byr-bryd yn gwerthu ffelaffel. Ar ben ddeuheuol y stryd ceir Sgwâr Dizengoff a maelfa Dizengoff.

Daeth dirywiad y stryd yn destun trafod ymysg pobl Tel Aviv ac Israel, yn enwedig yn sgil dathliadau canmlwyddiant y ddinas yn 2009. Er mwyn troi'r rhod ar ddirywiad y stryd yn 2017, penderfynodd Bwrdeistref Tel Aviv i fuddsoddi NIS60 miliwn i adnewyddu rhan waelod Sgwâr Dizengoff i'r gynllun gwreiddiol. Mae bellach gwell ysbryd a golwg i'r stryd.

Ymosodiadau

Dioddefodd y stryd ddau ymosodiad far yn yr 1990au. Lladdwyd 22 person mewn ymosodiad terfysgol ar fws rhif 5 ar y stryd ar 5 Hydref 1994 a cafwyd ymosodiad fawr arall ar Ganolfan Dizengoff ar 4 Mawrth 1996 pan laddwyd 13 person. Codwyd cofebau i'r dioddefwyr.

Mewn diwylliant poblogaidd

Ffilm - Mae'r ffilm Dizengoff 99 (1979), yn ffilm cwlt Israeli, gan adlewyrchu sut mae'r stryd wedi newid dros y degawdau.

Cân - Rhyddhawyd albwm o ganeuon pop Israeli ar thema Stryd Dizengodd yn 1993, Dizengoff 99 (דיזנגוף 99)

Dolenni allanol

• Cân Dizengoff 99 ar Youtube
• Cân gan blant i Tel Aviv (Saesneg)
• Fideo 'Cardyn Post o Tel Aviv'

Oriel

• 
  Adeiladau newydd a chytiau wrth adeiladu Stryd Dizengoff, 1934
• 
  Stryd Dizengoff, 1939 רחוב דיזינגוף בתל אביב
• 
  Milwyr Iddewig ym myddin Prydain yn gorymdeithio ar hyd Stryd Dizengoff, 1942
• 
  Caffe Royal, 1948
• 
  Stryd Dizengoff, 1965
• 
  Adeilad, 166 Stryd Dizengoff/45 Rhodfa Ben Gurion. Pensaeri: A. Mitelman (1936) a Pinhas Doron (1995)
• 
  Cofeb Lehi
• 
  Tel Aviv Dizengoff, 2008
• 
  Cofeb i ddioddefwyr cyflafan Bws rhif 5 a ddigwyddodd ar 19 Hydref 1994
• 
  Stryd Dizengoff, 2016