Wicipedia

Undeb credyd

banc gydweithredol a rhedir gan ei haelodau

Mae undeb credyd, math o sefydliad ariannol tebyg i fanc masnachol, yn fenter gydweithredol ariannol ddielw sy'n eiddo i aelodau. Yn gyffredinol, mae undebau credyd yn darparu gwasanaethau i aelodau tebyg i fanciau adwerthu, gan gynnwys cyfrifon adnau, darparu credyd, a gwasanaethau ariannol eraill.[1][2] Mewn sawl gwlad yn Affrica, cyfeirir at undebau credyd yn gyffredin fel SACCOs (Cymdeithasau Cydweithredol Cynilion a Chredyd).[3] Yn ôl gwefan Llywodraeth Cymru mae undebau credyd yn"fenthycwyr cymunedol dielw yn darparu benthyciadau fforddadwy, a chynilion".[4]

Undeb credyd
Enghraifft o'r canlynolmath o sefydliad Edit this on Wikidata
Mathcooperative bank, menter gydweithredol, credit institution Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Arwydd Undeb Credyd, Drumquin, Iwerddon
Arwydd swyddfa Undeb Credyd Omagh
Caisse populaire de Lévis, undeb credyd gyntaf Quebec a gogledd America, c.1920

Gorolwg golygu

Ledled y byd, mae systemau undebau credyd yn amrywio'n sylweddol o ran cyfanswm eu hasedau a maint cyfartalog asedau sefydliadau, yn amrywio o weithrediadau gwirfoddol gyda llond llaw o aelodau i sefydliadau gyda channoedd o filoedd o aelodau ac asedau gwerth biliynau o ddoleri'r UDA.[5] Yn 2018, nifer yr aelodau mewn undebau credyd ledled y byd oedd 274 miliwn, gyda bron i 40 miliwn o aelodau wedi'u hychwanegu ers 2016.[6]

Yn arwain at argyfwng ariannol 2007-2008, cymerodd banciau masnachol tua phum gwaith yn fwy o fenthyca subprime o gymharu ag undebau credyd ac roeddent ddwywaith a hanner yn fwy tebygol o fethu yn ystod yr argyfwng.[7] Fe wnaeth undebau credyd America fwy na dyblu’r benthyca i fusnesau bach rhwng 2008 a 2016, o $30 biliwn i $60 biliwn, tra bod benthyca i fusnesau bach yn gyffredinol yn ystod yr un cyfnod wedi gostwng tua $100 biliwn.[8] Yn yr Unol Daleithiau, mae ymddiriedaeth y cyhoedd mewn undebau credyd yn 60%, o'i gymharu â 30% ar gyfer banciau mawr.[9] Ymhellach, mae busnesau bach 80% yn llai tebygol o fod yn anfodlon ag undeb credyd na gyda banc mawr.[10]

Mae "undebau credyd person naturiol" (a elwir hefyd yn "undebau credyd manwerthu" neu "undebau credyd defnyddwyr") yn gwasanaethu unigolion, fel y'u gwahaniaethir oddi wrth "undebau credyd corfforaethol", sy'n gwasanaethu undebau credyd eraill.[11][12]

Gwahaniaethau oddi wrth sefydliadau ariannol eraill golygu

Mae undebau credyd yn wahanol i fanciau a sefydliadau ariannol eraill yn yr ystyr mai’r rhai sydd â chyfrifon yn yr undeb credyd yw ei aelodau a’i berchnogion,[1] a’u bod yn ethol eu bwrdd cyfarwyddwyr mewn system un person-un-bleidlais waeth beth fo’r swm a fuddsoddwyd.[1] Mae undebau credyd yn gweld eu hunain yn wahanol i fanciau prif ffrwd, gyda chenhadaeth i fod yn gymunedol-ganolog ac i "wasanaethu pobl, nid elw".[1]

Mae undebau credyd yn cynnig llawer o’r un gwasanaethau ariannol â banciau ond yn aml yn defnyddio terminoleg wahanol. Mae gwasanaethau nodweddiadol yn cynnwys cyfrifon cyfranddaliadau (cyfrifon cynilo), cyfrifon drafft cyfranddaliadau (cyfrifon siec), cardiau credyd, tystysgrifau tymor cyfranddaliadau (tystysgrifau adneuo), a bancio ar-lein. Fel arfer, dim ond aelod o undeb credyd all adneuo neu fenthyg arian.[1] Mae arolygon o gwsmeriaid mewn banciau ac undebau credyd wedi dangos cyfraddau boddhad cwsmeriaid sylweddol uwch yn gyson ag ansawdd y gwasanaeth mewn undebau credyd. Yn hanesyddol mae undebau credyd wedi honni eu bod yn darparu gwasanaeth uwch i aelodau ac wedi ymrwymo i helpu aelodau i wella eu sefyllfa ariannol. Yng nghyd-destun cynhwysiant ariannol, mae undebau credyd yn honni eu bod yn darparu ystod ehangach o gynhyrchion benthyciad a chynilo am gost llawer rhatach i'w haelodau na'r rhan fwyaf o sefydliadau microgyllid.[13]

Statws di-elw golygu

Yng nghyd-destun undeb credyd, rhaid gwahaniaethu rhwng "di-elw" ac elusen.[20] Mae undebau credyd yn “ddim-er-elw” oherwydd eu pwrpas yw gwasanaethu eu haelodau yn hytrach na gwneud yr elw mwyaf,[14][15] felly yn wahanol i elusennau, nid yw undebau credyd yn dibynnu ar roddion ac maent yn sefydliadau ariannol sy’n gorfod gwneud yr hyn sy’n , mewn termau economaidd, elw bach (h.y., mewn termau cyfrifyddu di-elw, "gwarged") i aros mewn bodolaeth.[14] Yn ôl Cyngor Undebau Credyd y Byd (WOCCU), rhaid i refeniw undeb credyd (o fenthyciadau a buddsoddiadau) fod yn fwy na'i gostau gweithredu a'i ddifidendau (llog a delir ar adneuon) er mwyn cynnal cyfalaf a diddyledrwydd.[16]

Hanes golygu

 
Yr ieithydd, gwladgarwr a'r llenor Slofac, Ľudovít Štúr, cefnogwr cynnar iawn i undebau credyd

"Spolok Gazdovský" (Cymdeithas y Gweinyddwyr neu Gymdeithas y Ffermwyr) a sefydlwyd ym 1845 gan Samuel Jurkovič, oedd y cwmni cydweithredol cyntaf yn Ewrop (undeb credyd). Darparodd y cwmni cydweithredol fenthyciad rhad o arian a gynhyrchwyd gan arbedion rheolaidd i aelodau'r cwmni cydweithredol. Roedd yn rhaid i aelodau'r cwmni cydweithredol ymrwymo i fywyd moesol ac roedd yn rhaid iddynt blannu dwy goeden mewn man cyhoeddus bob blwyddyn. Er gwaethaf ei fodolaeth am gyfnod byr, hyd 1851, roedd felly'n sail i'r mudiad cydweithredol yn Slofacia.[17][18] Dywedodd meddyliwr cenedlaethol Slofacia Ľudovít Štúr am y gymdeithas: "Hoffem yn fawr weld cyfansoddiadau rhagorol o'r fath yn cael eu sefydlu ledled ein rhanbarth. Byddent yn helpu i achub pobl rhag drygioni a diflastod. Syniad hardd, gwych, cyfansoddiad hardd rhagorol!"[19]

Mae hanes undeb credyd modern yn dyddio o 1852, pan gyfunodd Franz Hermann Schulze-Delitzsch yr hyn a ddysgwyd o ddau brosiect peilot, y naill yn Eilenburg a’r llall yn Delitzsch yn Nheyrnas Sacsoni i’r hyn a gydnabyddir yn gyffredinol fel yr undebau credyd cyntaf yn y byd. Aeth ymlaen i ddatblygu system undebau credyd trefol hynod lwyddiannus. Ym 1864, sefydlodd Friedrich Wilhelm Raiffeisen yr undeb credyd gwledig cyntaf yn Heddesdorf (sydd bellach yn rhan o Neuwied) yn yr Almaen.[20] Erbyn marwolaeth Raiffeisen ym 1888, roedd undebau credyd wedi lledu i'r Eidal, Ffrainc, yr Iseldiroedd, Lloegr, Awstria a chenhedloedd eraill.[21]

Undeb Credyd Cymru golygu

Dydy undebau credyd ddim mor boblogaidd yng Nghymru ag y mae mewn sawl gwlad arall fel Iwerddon. Sefydlwyd Undeb Credyd Plaid Cymru yn 1986 oedd gyda'r cynharaf. Gwelwyd twf yn y mudiad yn yr 1990au. Erbyn 2020 roedd gan undebau credyd ledled Cymru tua 80,000 o aelodau, gyda £53m o gynilion a £23m mewn benthyciadau (ystadegau Banc Lloegr, Chwarter 3 2021).[22] Sefydlwyd Undebau Credyd Cymru fel corff genedlaethol ar gyfer undebau credyd y wlad. Mae 10 undeb credyd lleol a rhanbarthol yn rhan o'r rhwydwaith genedlaethol.[23]

Dolenni golygu

Cyfeiriadau golygu

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 "12 U.S.C. § 1752(1), CUNA Model Credit Union Act (2007)" (PDF). National Credit Union Administration. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 2009-05-09. Cyrchwyd 26 August 2015.
  2. ↑ O'Sullivan, Arthur; Sheffrin, Steven M. (2003). Economics: Principles in action. Upper Saddle River, New Jersey 07458: Prentice Hall. t. 511. ISBN 0-13-063085-3. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2019-08-18. Cyrchwyd 2022-05-21.CS1 maint: location (link)
  3. ↑ "Payments That Matter: SACCOs In Africa".
  4. ↑ "Cewch gynilion, bancio neu gael benthyg cyllid gan undeb credyd". Gwefan Llywodraeth Cymru. Cyrchwyd 2022-05-21.
  5. ↑ "The Credit Union Difference". Credit Union National Association. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-03-05. Cyrchwyd 2012-01-16.
  6. ↑ "Global credit union movement surpasses 274 million members". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-08-18. Cyrchwyd 2022-05-21.
  7. ↑ van Rijn, Li (December 19, 2019). "Credit Union and Bank Subprime Lending in the Great Recession". SSRN 3506873.
  8. ↑ "How Did Bank Lending to Small Business in the United States Fare After the Financial Crisis? - The U.S. Small Business Administration - SBA.gov". www.sba.gov. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2019-08-28. Cyrchwyd 2022-05-21.
  9. ↑ "Credit Unions Twice as Trusted as Big Banks". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2018-11-29. Cyrchwyd 2022-05-21.
  10. ↑ https://www.newyorkfed.org/medialibrary/media/smallbusiness/2016/SBCS-Report-EmployerFirms-2016.pdf#page=23 Nodyn:Bare URL PDF
  11. ↑ Frank J. Fabozzi & Mark B. Wickard, Credit Union Investment Management (1997), pp. 64–65.
  12. ↑ Wendell Cochran, "Credit unions pay for risky behavior by a few", NBC News (December 21, 2010).
  13. ↑ Amr Khafagy, The Economics of Financial Cooperatives: Income Distribution, Political Economy and Regulation, Routledge, 2019
  14. ↑ 14.0 14.1 "What is a Credit Union?". woccu.org. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2017-01-30. Cyrchwyd 2022-05-21.
  15. ↑ "Not-for-profit", noun, Oxford English Dictionary (2008)
  16. ↑ "WOCCU, "PEARLS: Ratios: R — Rate of Return and Costs & S — Signs of Growth". Woccu.org. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2009-02-12. Cyrchwyd 2011-10-09.
  17. ↑ PERNÝ, Lukáš. Samuel Jurkovič, slovenský národný buditeľ a zakladateľ družstevníctva. In: DAV DVA (2019), https://davdva.sk/samuel-jurkovic-slovensky-narodny-buditel-a-zakladatel-druzstevnictva/
  18. ↑ TASR: Gazdovský spolok v Sobotišti bol prvým úverovým družstvom . In: SME (2010), https://myzahorie.sme.sk/c/5228907/gazdovsky-spolok-v-sobotisti-bol-prvym-uverovym-druzstvom-v-europe.html
  19. ↑ Ľudovít Štúr: Hospodársky ústav v Sobotišti, Orol tatranski 3. 2. 1846, č. 20
  20. ↑ J. Carroll Moody & Gilbert C. Fite. The Credit Union Movement: Origins and Development 1850 to 1980. Kendall/Hunt Publishing Co., Dubuque, Iowa, 1984
  21. ↑ Singh, S. K. (2009). Bank Regulations. Discovery Publishing House. t. 199. ISBN 9788183564472. Cyrchwyd October 16, 2014.
  22. ↑ "Am Undebau Credyd Cymru". Gwefan Undebau Credyd Cymru. 2022.
  23. ↑ "Our credit unions". Credit Unions of Wales. Cyrchwyd 2022-05-21.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Undeb_credyd&oldid=11866762"