William Retlaw Williams
Roedd William Retlaw Jefferson Williams (tua 1863 – 20 Mawrth 1944) yn gyfreithiwr, achydd a hanesydd a gyhoeddodd nifer o lyfrau ar hanes cynrychiolaeth seneddol Cymru a gwahanol siroedd a bwrdeistrefi’r gororau[1].
| William Retlaw Williams | |
|---|---|
| Ganwyd | 1863  Aberclydach |
| Bu farw | 20 Mawrth 1944 |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Galwedigaeth | achrestrydd, cyfreithiwr, llenor |
Bywyd Personol
golyguGanwyd Williams yn Aberclydach, Llanfeugan, Sir Frycheiniog yn fab i John James Williams, meddyg, a Jane (née Robertson) ei wraig. Roedd John James yn aelod o’r orsedd gan ddefnyddio’r llysenw Brychan. Roedd William yn frawd i'r Fonesig Mallt Williams (Alice Mallt) awdur ac arbenigwr ar ddiwylliant rhyng Geltaidd a Gwenfrida Williams awdur.
Priododd Mary Jones ym 1890, yr oedd hi yn ferch i William Morgan (bu farw ei thad pan oedd hi’n ifanc ac ailbriododd ei mam a gŵr o’r enw Jones). Ni fu iddynt blant.
Gyrfa
golyguCofrestrwyd Williams yn gyfreithiwr ym 1884 a bu’n cadw swyddfeydd cyfreithiwr yn Aberhonddu a Thal-y-bont-ar-Wysg hyd 1930, er na fu yn ymarfer lawer ar y gyfraith.
Am gyfnod bu’n cynnal busnes hel achau a gwerthu llyfrau Cymreig yn Nhal-y-bont ar Wysg gyda chysylltiad agos â llyfrwerthwyr o fri megis Henry Blackwell, Efrog Newydd.
Golygodd a chyhoeddodd gylchgrawn o’r enw Old Wales rhwng 1905 a 1907[2]
Daeth yn dirfeddiannwr Ystâd Aberclydach ar farwolaeth ei dad ym 1906
Cyhoeddiadau
golygu- The Parliamentary History of the Principality of Wales, 1541-1895 , Aberhonddu , 1895[3].
- The Parliamentary History of Hereford, 1213-1896 , Aberhonddu , 1896;
- The Parliamentary History of Worcester, 1213-1897 , Henffordd , 1897;
- The Parliamentary History of Gloucester, 1213-1898 , Henffordd , 1898;
- The Parliamentary History of Oxford, 1213-1899 , Aberhonddu , 1899 .
Mae’r llyfrau uchod yn cynnwys byr fywgraffiadau o bob unigolyn a chynrychiolodd yr ardaloedd dan sylw fel Aelod Seneddol ac yn fan cychwyn i unrhyw un sydd am ymchwilio i hanes aelodau seneddol Cymru a’r Gororau. Mae’r cyfan o’r llyfrau uchod ar gael ar wefan Internet Archive
- The History of the Great Sessions in Wales, 1542-1830, together with the Lives of the Welsh Judges, Aberhonddu ,
- Official Lists of the Duchy and County of Lancaster, 1901.
Marwolaeth
golyguBu farw yn ei gartref, Brynoyre, Tal-y-bont ar wysg ar 20 Mawrth 1944 , a rhoddwyd ei weddillion i orwedd ym mynwent eglwys Llansanffraid ar Wysg.
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Y Bywgraffiadur WILLIAMS, WILLIAM RETLAW JEFFERSON ( ?1863 - 1944 ), cyfreithiwr, achydd a hanesydd
- ↑ Old Wales. A Monthly Magazine of Antiquities for Wales and the Borders (3 Vols complete)
- ↑ The parliamentary history of the principality of Wales, from the earliesr times to the present day, 1541-1895, comprising lists of the representatives, chronologically arranged under counties, with biographical and genealogical notices of the members, together with particulars of the various contested elections, double returns and petitions by Williams, William Retlaw