Yr wyddor Roeg

(Ailgyfeiriad o Yr Wyddor Roeg)

Yr Wyddor Roeg (Groeg: Ελληνικό αλφάβητο) yw grŵp o 24 llythyren a ddefnyddir i ysgrifennu'r iaith Roeg ers yr 8fed ganrif CC. Yn oddrychol, hi yw'r system ysgrifennu gyntaf sydd yn defnyddio symbol arwahanol ar gyfer pob llafariad a chytsain. Hithau hefyd yw'r wyddor hynaf sydd o hyd yn cael ei defnyddio'n rheolaidd. Defnyddiwyd y llythrennau hefyd ar gyfer rhfiau Groegaidd o'r 2 CC ymlaen.

Yr wyddor Roeg
Α α Alffa Ν ν Nu
Β β Beta Ξ ξ Xi
Γ γ Gamma Ο ο Omicron
Δ δ Delta Π π Pi
Ε ε Epsilon Ρ ρ Rho
Ζ ζ Zeta Σ σ ς Sigma
Η η Eta Τ τ Tau
Θ θ Theta Υ υ Upsilon
Ι ι Iota Φ φ Ffi
Κ κ Kappa Χ χ Chi
Λ λ Lambda Ψ ψ Psi
Μ μ Mu Ω ω Omega
Llythrennau Hynafol
Ϝ ϝ Fau Ϻ ϻ San
Ϛ ϛ Stigma Ϟ ϟ Qoppa
Ͱ ͱ Heta Ϡ ϡ Sampi
Ϸ ϸ Sho

Daw'r wyddor Roeg o'r wyddor Phoeniceg. Datblygodd nifer o wyddorau o'r wyddor hon gan gynnwys nifer yn y Gorllewin Canol yn ogystal â'r wyddor Ladin sef yr wyddor a ddefnyddir fwyaf yn y byd. Defnyddir yr wyddor mewn gwyddoniaeth a mathemateg fodern.

Rhestr o Lythrennau

golygu

Isod gwelir rhestr o'r rhan fwyaf o'r llythrennau a ddefnyddir hefyd yn ogystal â'i llythyren gyfatebol yn yr wyddor Ladin. Rhoddir ynganiad ac HTML hefyd.

Llythyren Enw Ynganiad Hynafol Ynganiad Modern Rhifyn Groeg Llythyren Semiteg HTML
Α α Alffa /a/ neu /a:/ /a/ 1 Aleph (') /?/ α
Β β Beta /b/ /v/ 2 Beth /b/ β
Γ γ Gamma /g/ /j/ dirag /e/ ha /i/, a-hend-all /G/=[ɣ] 3 Gimel /g/ γ
Δ δ Delta /d/ /D/=[ð] 4 Daleth /d/ δ
Ε ε Epsilon /e/ 5 He (h) /h/ ε
Ζ ζ Zeta /zd/ neu /dz/ /z/ 7 Zain /dz/ ζ
Η η Eta /E:/=[ɛː] /i/ 8 Heth (h*) η
Θ θ Theta /t_h/=[tʰ] /T/=[θ] 9 Thet (t*) θ
Ι ι Iota /i/ neu /i:/ /i/ neu /j/ 10 Yodh (y) /j/ ι
Κ κ Kappa /k/ /k/ 20 Kaph /k/ κ
Λ λ Lambda /l/ /l/ 30 Lamed /l/ λ
Μ μ Mu /m/ /m/ 40 Mem /m/ μ
Ν ν Nu /n/ /n/ 50 Nun /n/ ν
Ξ ξ Xi /ks/ /ks/ 60 Samekh (s) ξ
Ο ο Omicron /o/ /o/ 70 Ain () ο
Π π Pi /p/ /p/ 80 Pe /p/ π
Ρ ρ Rho /r/ pe [r̥] /r/ 100 Resh /r/ ρ
Σ σ,ς Sigma /s/ /s/ 200 Shin (sh) /S/ σ
Τ τ Tau /t/ /t/ 300 Taw /t/ τ
Υ υ Upsilon /u/ ha goude /y/ pe /y:/ /i/ 400 deus Wau υ
Φ φ Ffi /p_h/=[pʰ] /f/ 500 ? &phi
Χ χ Chi /k_h/=[kʰ] /x/ 600 ? χ
Ψ ψ Psi /ps/ /ps/ 700 ? ψ
Ω ω Omega /O:/=[ɔː] /o/ 800 ? ω

Llythrennau Hynafol

golygu
Llythyren Enw Ynganiad Hynafol Ynganiad Modern Rhifyn Groeg Llythyren Semiteg
Ϝ ϝ Fau /w/ 6 Waw (Vav) /w/
Ϛϛ Stigma /st/ 6 Waw (Vav) /w/
Ͱͱ Heta /h/ 8 Heth (h*)
Ϻ ϻ San /s/ neu /z/ Sade (s*) /ts/
Ϙ ϙ Qoppa /k/ 90 Qoph /k/
Ͳͳ Sampi /ss/ /ks/ 900 Sade (s*) /ts/
Ϸ ϸ Sho /ʃ/ Sade (s*) /ts/

Dolenni allanol

golygu