Ysbyty Dewi Sant, Caerdydd
Mae Ysbyty Dewi Sant yn gyfleuster iechyd yn Nhreganna, Caerdydd, Cymru. Fe'i rheolir gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro. Mae'r prif floc gwreiddiol yn adeilad rhestredig Gradd II.[1]
 | |
| Math | ysbyty  |
|---|---|
| Sefydlwyd |
|
| Daearyddiaeth | |
| Lleoliad | Treganna, Glan'rafon |
| Sir | Caerdydd, Glan'rafon |
| Gwlad |  Cymru |
| Uwch y môr | 7.6 metr |
| Cyfesurynnau | 51.48128°N 3.19272°W |
| Cod post | CF11 9AW |
 | |
| Statws treftadaeth | adeilad rhestredig Gradd II |
| Manylion | |
Hanes
golyguYsbyty gwreiddiol
golyguCreodd Caerdydd Undeb Deddf y Tlodion ei hun ym 1836 ac agorodd Tloty'r Undeb newydd Caerdydd, a adeiladwyd ar Cowbridge Road ar gost o £7,500, ym 1839.[2] Oherwydd bod poblogaeth yr ardal yn tyfu, ym 1862 symudwyd plant y Wyrws i Ysgolion Diwydiannol Trelái. Yn 1872 ychwanegwyd clafdy i'r gogledd-orllewin o'r tloty, gyda 164 o welyau.[3]
Ehangwyd yr adeilad ym 1881, gan gynnwys adeilad mynediad newydd ar Heol y Bont-faen gyda thŵr 3 llawr ac wyneb cloc.[1] Roedd y llety newydd yn cynnwys ystafell bwyllgora, ystafelloedd aros a swyddfeydd cynorthwywyr.[3] James, Seward & Thomas oedd y penseiri ac roedd y cynllun allanol yn debyg i Ysbyty Frenhinol Caerdydd a ddyluniwyd gan Seward ym 1883, er yn defnyddio deunyddiau rhatach.[4] Ehangwyd yr adeiladau ymhellach yn 1890 ac, erbyn 1908, roedd gan y tloty le ar gyfer dros 1,000 o bobl.[3]
Ymunodd yr ysbyty â'r Gwasanaeth Iechyd Gwladol fel Ysbyty Dewi Sant ym 1948.[5] Ymhlith y bobl nodedig a aned yn yr uned famolaeth yno mae'r pêl-droediwr o Gymro, Ryan Giggs, a aned yno ym 1973.[6] Caeodd yn y 1990au cynnar a dymchwelwyd y mwyafrif o'r hen adeiladau, gan adael yr adeilad mynediad Fictoraidd a thŵr y cloc. Aeth hwn yn adfail ac roedd yn darged fandaliaeth, ond yn 2002 cafodd ei adnewyddu a'i drawsnewid yn fflatiau.[7]
Ysbyty modern
golygu
Comisiynwyd cyfleuster modern, sydd wedi’i leoli y tu ôl i’r hen ysbyty, o dan gontract Menter Cyllid Preifat (PFI) ym 1999. Agorwyd y cyfleuster, a ddyluniwyd gan HL Design ac a adeiladwyd gan Macob Construction[8] ar gost o £16 miliwn [9] ar Ddydd Gŵyl Dewi 2002.[10]
Roedd y cyfleusterau’n cynnwys 100 o welyau, yn y cychwyn ar gyfer cleifion iechyd meddwl (a drosglwyddwyd o Ysbyty Brenhinol Hamadryad ) a’r henoed (o Ysbyty Lansdowne) ond hefyd yn cynnwys gwasanaethau plant, therapïau a gwasanaethau deintyddol.[10]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ 1.0 1.1 "Surviving Block of former St David's Hospital, Riverside". British Listed Buildings. Cyrchwyd 10 Rhagfyr 2014.
- ↑ Shepley, Nick (2014), The Story of Cardiff, The History Press, p. 155, ISBN 978-0-750954471, https://books.google.com/books?id=Ig07AwAAQBAJ&pg=PT155
- ↑ 3.0 3.1 3.2 "Cardiff, Glamorgan". Workhouses.org.uk. Cyrchwyd 11 Rhagfyr 2014.
- ↑ Newman, John (1995), The Buildings of Wales: Glamorgan, Penguin Books, p. 279, ISBN 0-14-071056-6, https://books.google.com/books?id=DpUMspCtpNIC&pg=PA279
- ↑ "Happy 60th birthday, NHS". The Independent. London. 29 Mehefin 2008. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 24 Mai 2022. Cyrchwyd 10 Rhagfyr 2014.
- ↑ Giggs, Ryan (2005), "Cardiff born", Giggs: The Autobiography, Penguin Books, ISBN 978-0-14-191166-3, https://books.google.com/books?id=i-8fEbbkFqMC&q=%22st+david%27s+hospital%22
- ↑ Jones, Robert (1 September 2001). "Clocktower converts to luxury". Western Mail. Wales. Cyrchwyd 10 Rhagfyr 2014.
- ↑ "St David's Hospital at Cardiff". HL Design. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2019-02-23. Cyrchwyd 22 Chwefror 2019.
- ↑ "Billion-pound PFI debt 'mortgaging future of Wales'". Wales Online. 22 Ebrill 2005. Cyrchwyd 22 Chwefror 2019.
- ↑ 10.0 10.1 "New hospital opens doors". BBC News. 2 Mawrth 2002. Cyrchwyd 10 Rhagfyr 2014.