Deddf Cymru 2017
Mae Deddf Cymru 2017 yn Ddeddf ddatganoli Cymreig gan Senedd y Deyrnas Unedig . Mae'n nodi diwygiadau i Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 ac yn datganoli pwerau pellach i Gymru . Mae'r ddeddfwriaeth yn seiliedig ar gynigion y Papur Gorchymyn Dydd Gŵyl Dewi .
| Enghraifft o'r canlynol | Deddf Gyhoeddus Gyffredinol Senedd y Deyrnas Unedig  |
|---|---|
| Iaith | Saesneg |
| Dyddiad cyhoeddi | 2017 |
| Gwladwriaeth | y Deyrnas Unedig |
Cefndir golygu
Cynigiwyd y mesur gan y Blaid Geidwadol yn ei maniffesto ar gyfer etholiad cyffredinol 2015.[1]
Cyflwynwyd ddraft o'r Bil Cymru ym mis Hydref 2015 [2] a wynebodd lawer o feirniadaeth gan y cyhoedd dros brofion cymhwysedd (a elwir hefyd yn "brofion rheidrwydd"). O ganlyniad, cafodd y bill ei ohirio erbyn dechrau 2016.[3][4] Cyflwynwyd bil diwygiedig i Dŷ’r Cyffredin ar 1 Mehefin 2016.
Prif ddarpariaethau golygu
Un o’r darpariaethau pwysicaf yw bod y Ddeddf wedi symud Cymru o fodel materion a roddwyd i fodel materion a gadwyd yn ôl, a ddefnyddir yn yr Alban o dan Ddeddf yr Alban 1998.[5] Diddymodd y Ddeddf ddarpariaeth Deddf Cymru 2014 ar gyfer refferendwm yng Nghymru ar ddatganoli treth incwm.
Mae’r Ddeddf yn rhoi pwerau ychwanegol i Gynulliad Cenedlaethol Cymru a Llywodraeth Cymru:[6]
- Y gallu i ddiwygio adrannau o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 sy’n ymwneud â gweithrediad Cynulliad Cenedlaethol Cymru a Llywodraeth Cymru o fewn y Deyrnas Unedig, gan gynnwys rheolaeth ar ei system etholiadol (yn amodol ar fwyafrif o ddwy ran o dair o fewn y Cynulliad) ar gyfer unrhyw newid arfaethedig.
- Y gallu i ddefnyddio gwelliant o’r fath i ddatganoli pwerau i Gynulliad Cenedlaethol Cymru a Gweinidogion Cymru dros feysydd megis arwyddion ffyrdd, gweithgaredd olew a nwy ar y tir, harbyrau, masnachfreinio rheilffyrdd, effeithlonrwydd ynni, a chyngor .
- Y pŵer i newid enw Cynulliad Cenedlaethol Cymru. [7] Ar 9 Hydref 2019 cytunodd y Cynulliad mai Welsh Parliament / Senedd Cymru fyddai’r enw newydd. Daeth i rym ym mis Mai 2020.
- Y gallu i godi neu ostwng treth incwm hyd at 10c yn y bunt [8]
- Llywodraeth Cymru i gael mwy o bwerau benthyca i gefnogi buddsoddiad cyfalaf, hyd at £1 biliwn [9]
- Pwerau estynedig dros gydraddoldeb a thribiwnlysoedd
- Creu Awdurdod Cyllid Cymru, awdurdod treth ar gyfer trethi datganoledig Cymreig tra bod CThEM yn casglu trethi nad ydynt wedi’u datganoli i Gymru[6]
Roedd y Ddeddf yn cydnabod Cynulliad Cenedlaethol Cymru a Llywodraeth Cymru fel rhai parhaol ymhlith trefniadau cyfansoddiadol y DU, gyda refferendwm yn ofynnol cyn y gellir diddymu’r naill neu’r llall. Mae'r Ddeddf hefyd wedi cydnabod bod corff o gyfraith Gymreig a sefydlodd swydd Llywydd Tribiwnlysoedd Cymru . [10]
Gweler hefyd golygu
- datganoli Cymreig
- Deddf Llywodraeth Cymru 1998
- Deddf Llywodraeth Cymru 2006
- Deddf Cymru 2014
Cyfeiriadau golygu
- ↑ "The Conservative party Manifesto 2015" (PDF). Conservative Party. 2015. Cyrchwyd 2 October 2016.
- ↑ "Draft Wales Bill" (PDF). gov.uk. October 2016. Cyrchwyd 11 January 2017.
- ↑ "Challenge And Opportunity: The Draft Wales Bill 2015" (PDF). Wales Governance Center. February 2016. Cyrchwyd 2 October 2016.
- ↑ "Return of the Wales Bill in Queen's Speech". BBC. 18 May 2016. Cyrchwyd 2 October 2016.
- ↑ "Explanatory Notes to the Wales Bill 2016–2017" (PDF). publications.parliament.uk. 2016. Cyrchwyd 6 July 2016.
- ↑ 6.0 6.1 ""Clarity and accountability" at the heart of the Wales Bill, says Alun Cairns". Wales Office. 14 June 2016. Cyrchwyd 6 July 2016.
- ↑ "Welsh Assembly to change its name to Welsh Parliament (via Passle)". Passle (yn Saesneg). Cyrchwyd 2019-10-05.[dolen marw]
- ↑ "Income Tax". Welsh Government. 23 May 2018.
- ↑ "Assembly now 'fully-fledged parliament'" (yn Saesneg). 2017-03-31. Cyrchwyd 2019-10-05.
- ↑ "Wales Bill 2016-17: Committee Stage Report". House of Commons Library. 9 September 2016. Cyrchwyd 26 September 2016.