Amlyn ac Amig (llawysgrif)

llawysgrif o'r 14g a geir o fewn i Lyfr Coch Hergest

Chwedl Gymraeg ganoloesol sy'n perthyn i nifer o gerddi Ewropeaidd tebyg, o'r un cyfnod yw Amlyn ac Amig. Mae'r storiau hyn, yn eu tro, yn seiliedig ar stori Geltaidd llawer hŷn.

Amlyn ac Amig
Tudalen gyntaf Amlyn ac Amig: Yn yr amser yr oedd pepyn hen yn fren-hin yng ngwlat ffringa y ganet mab y farchog arderchog bon+hedig o'r Almaen..."
Enghraifft o'r canlynolllawysgrif Edit this on Wikidata
IaithCymraeg Edit this on Wikidata
Dyddiad cyhoeddi1390s Edit this on Wikidata
LleoliadColeg yr Iesu, Rhydychen Edit this on Wikidata

Roedd stori o'r enw'n boblogaidd iawn drwy Ewrop yn yr Oesoedd Canol. Ceir fersiwn Gymreig ohoni yn Llyfr Coch Hergest, o'r 14g.[1]

Y testun a'i ddyddiad

golygu

Cedwir yr unig gopi canoloesol o Amlyn ac Amig yn Llyfr Coch Hergest (Coleg yr Iesu, Rhydychen MS 111; c. 1375-1425).[2]

Crynodeb

golygu

Mae'r stori'n ymwneud â dau fachgen a anwyd ar yr un diwrnod ac sydd mor debyg, yn gorfforol, nes ei bod yn anodd iawn gwahaniaethu rhyngddyn nhw. Yn y fersiwn Gymraeg, mae'r dau gyfaill yn cael eu lladd mewn brwydr. Oherwydd eu bod mor driw i'w gilydd maen nhw'n gwneud camgymeriadau enbyd: twyllo eu pennaeth ac mewn ysgarmes, lladd cyfaill ac aberthu fau fachgen ifanc. Mae'r fersiwn gyntaf o'r stori yn y Lladin ac yn dyddio i 1090.

Llyfryddiaeth

golygu

Y golygiad safonol o'r testun yw:

  • Patricia Williams (gol.), Kedymdeithyas Amlyn ac Amic (Gwasg Prifysgol Cymru, Caerdydd, 1982).

Ceir ymdriniaeth gan Patricia Williams yn,

  • J E Caerwyn Williams (gol.), Ysgrifau Beirniadol XV (Gwasg Gee, 1988)

Gweler hefyd

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. Celtic Culture: A-Celti. ABC-CLIO. 2006. t. 525. ISBN 978-1-85109-440-0.
  2. "File G6900. - Llungopi o ddalen o Lyfr Coch Hergest (Jesus College MS CXI, Llyfrgell Bodley, Rhydychen) colofnau 1115-16". Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Cyrchwyd 19 Gorffennaf 2021.