DNA: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Manion using AWB |
gwybodlen ayyb |
||
Llinell 1:
{{Pethau| fetchwikidata = ALL}}
[[Delwedd:DNA Structure+Key+Labelled.pn NoBB cy.svg|bawd|dde|340px|Strwythur DNA (helics dwbwl).]]▼
[[Moleciwl]] ([[polymer]]) yw '''DNA''', sef '''asid deocsiriboniwcleig''', sy'n cynnwys wybodaeth etifeddol popeth byw, y [[Geneteg|côd genetig]]. Mae DNA wedi`i wneud o'r elfennau [[carbon]], [[hydrogen]], [[ocsigen]], [[ffosfforws]] a [[nitrogen]]. Gydag [[RNA]], mae'n un o'r [[Asid niwclëig|asidau niwcleig]].
▲[[Delwedd:DNA Structure+Key+Labelled.pn NoBB cy.svg|bawd|
== Adeiledd DNA ==▼
▲== Adeiledd DNA ==
Darganfu [[Friedrisch Miescher]] DNA ym [[1869]] heb ddeall ei pwrpas. Darganfu [[James Dewey Watson|James Watson]] a [[
Mae dwy gadwyn o [[niwcleotid]]au gyda'r DNA a mae [[niwcleotid]] sy'n moleciwlau llai ([[monomer]]au) a wedi'i wneud o [[siwgr pentos]], [[bas nitrogenaidd]] a [[grŵp ffosffad]]. Mae'r dwy gadwyn o [[Niwcleotid|niwcleodidau]] yn ffurfio [[helics dwbl]] a chadwyd y dwy gyda'i gilydd gan [[bondiau hydrogen]] sy'n cysylliau'r [[Bas (cemeg)|basau]] y dwy gadwyn yn wan ([[paru basau cyflenwol]]).
[[Adenin]] (A), [[Thymin]] (T), [[Gwanin]] (G) a [[Cytosin]] (C) yw'r pedair [[Bas (cemeg)|bas]] y DNA. Mae Adenin o hyd yn cysylltu trwy dai bondiau hydrogen a Thymin. A mae Gwanin o hyd yn cysylltu trwy tri bondiau hydrogen a Cytosin.
Llinell 10 ⟶ 12:
=== Dyblygiad DNA ===
[[Delwedd:DNA replication cy.svg|bawd|640px|DNA yn atgynhrchu neu DNA synthesis, sef y broses o gopïo moleciwl o DNA. Mae'r broses hon yn hanfodol i fywyd.]]▼
Mae angen dyblygiad DNA wrth i gellau rannu ([[mitosis]])
Gall y DNA cynhyrchu copi ei hyn trwy [[ensym]]au a moleciwlau cludo arbennig. I wneud hynny, mae ensym yn rhannu'r DNA i'r dwy [[niwcleotid]]au ac ar un pryd mae pob niwcleotid yn dechrau cynhyrchu niwcleotid newydd. Wedi'r gorffen y proses hyn, mae dwy DNA newydd, pob un gyda un niwcleotid hen ac un niwcleotid newydd.
Llinell 16 ⟶ 17:
Camgymeriadau dybligiad yw'n achosi [[mwtaniad]]au.
▲[[Delwedd:DNA replication cy.svg|bawd|dim|640px|DNA yn atgynhrchu neu DNA synthesis, sef y broses o gopïo moleciwl o DNA. Mae'r broses hon yn hanfodol i fywyd
[[Categori:Geneteg]]▼
[[Categori:Asidau niwclëig]]
▲[[Categori:Geneteg]]
|