Gŵyl Calan Gaeaf: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B robot yn ychwanegu: ml:ഹാലോവീൻ |
→Traddodiadau gwreiddiol Cymru: rhigwm, ladi wen |
||
Llinell 25:
''Yr oedd Nos Galan Gaeaf yn noson bwysig hefyd. Ac nid oedd ein teidiau'n esgeulus o gadw'r hen ddefod o gynnau tanau ar y noson hon, coelcerthi [[eithin]] a [[rhedyn]]. Dywedir wrthym fod yr arferiad hwn cyn hyned ag amser y [[Derwyddon]], ac mai diben y tanau oedd boddhau'r duwiau. Dylid diffodd y tân ar yr aelwyd y noson honno, hefyd, a'i ail-gynnau gyda [[pentewyn|phentewyn]] a ddygent adref o'r goelcerth gysegredig. Mae llawer ohonom yn cofio'r [[hwch ddu gwta]] a fyddai yn ymlid y werin anwybodus adref oddi wrth y goelcerth. Y [[diafol]] ei hun, mewn rhith hwch ddu â chynffon fer ydoedd yr ymlidiwr. Nid oes ond tri ugain mlynedd er pan yr oedd pobol yn credu fod gan yr hwch ddu nodwyddau blaenllym i drywanu yr hwn a fyddai yr olaf yn myned dros y [[camfa|gamfa]].''<ref>Traethawd gan Charles Ashton: Bywyd Gweledig yng Nghymru ddechrau'r ganrif o'r blaen; 1890.</ref>
{{blwch dyfyniad |quote=Adref, adref am y cynta', Hwch Ddu Gwta a gipio'r ola'. |source=Rhigwm o [[Sir Ddinbych]]<ref name=Owen/> |align=right |width=300px }}
Yr hwch ddu gwta, mae'n debyg, oedd y tu ôl i'r hen ddywediad; "Nos Glan Gaea, bwgan ar bob camfa!" Yn ogystal â'r hwch ddu gwta, roedd ysbryd y [[ladi wen]] yn codi ofn ar rannau'r wlad.<ref name=Owen>Owen, Trefor M. ''Welsh Folk Customs'' (Caerdydd, Amgueddfa Genedlaethol Cymru, 1978 [1959]), 123–4.</ref>
== Cyfeiriadau ==
| |||