Bu tueddiad i ddefnyddio'r gair [[Tywysog]] am reolwyr [[Cymru]] o tua [[1200]] ymlaen. Cyn hynny defnyddiwyd y gair [[brenin]] hyd yn oed gan groniclwyr [[Lloegr]]. Daeth [[Owain Gwynedd]] i ddefnyddio y'r teitl ''princeps Wallensium'' (tywysogytywysog y [[Cymry]])erbyn diwedd ei oes. Disgrifir ei fab [[Dafydd ab Owain Gwynedd]] fel ''princeps Norwalliae'' (tywysog gogledd Cymru) a [[Rhys ap Gruffudd]] o [[Deheubarth|Ddeheubarth]] fel ''proprietarius princeps Sudwalie'', (priod dywysog de Cymru). Mae [[John Davies]] yn ei gyfrol ''Hanes Cymru'' yn pwysleisio nad yw newid teitl o frenin i dywysog yn golygu lleihad yn eu statws o angenrheidrwydd. Ystyr y gair [[Cymraeg]] 'tywysog' yw "un sy'n tywys, arweinydd, rheolwr" neu'n llythrennol "un sydd ar y blaen, un sy'n arwain."
'''Tywysog Cymru''' ydy teitl mab hynaf teyrn [[Lloegr]], ers [[1301]], er i nifer yng Nghymru ymwrthod rhag ei alw'n hynny, gan deimlo i linach gwir dywysogion Cymru gael ei ddifa gan goron Lloegr. Tywysogion olaf Cymru oedd [[Llywelyn Ein Llyw Olaf]], a lofruddiwyd gan luoedd Lloegr yn [[1282]], a'i frawd [[Dafydd ap Gruffudd|Dafydd]], er i [[Owain Glyndŵr]] - a hawliodd y teitl yn [[1404]] - darddu o linach brenhinol Cymreig.
'''Tywysoges Cymru''' ydy teitl ei wraig. [[Diana Tywysoges Cymru]] oedd y dywysoges ddiwethaf.
