Llyfr Llandaf: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Credir i Lyfr Llandaf gael ei ysgrifennu rhwng [[1120]] a [[1140]], dan arolygaeth Urban, [[Esgob Llandaf]]. Roedd anghydfod rhwwng Llandaf ac esgobion [[Esgob Tyddewi|Tyddewi]] a [[Henffordd]] ynghylch ffiniau'r esgobaeth, a bwriad y llyfr oedd profi hawliau Llandaf. Cynhwysir copiau o nifer fawr o siarteri yn amlinellu rhoddion o dir ac eiddo cyn belled yn ôl a'r [[5ed ganrif]]; rhai o'r siarteri yn rhai dilys ond eraill yn ffugiadau. O'r siarteri dilys, mae tua 40% yn perthyn i'r [[8fed ganrif]] a 20% i ran olaf y [[9fed ganrif]]. Ceir hefyd fucheddau tri sant a gysylltir a Llandaf, [[Dyfrig]], [[Teilo]] ac [[Euddogwy]] (Oudoceus). Yn Lladin mae'r rhan fwyaf, ond mae ''Fraint Teilo'' mewn [[Cymraeg Canol]] gyda chyfeithiad Lladin.

 

 

Mae'r hanesydd [[Wendy Davies]] wedi ceisio ail-greu llawr o'r testunau gwreiddiol. Roedd y llawysgrif yn eiddo i deulu Davies, [[Llanerch]] yn y [[17eg ganrif]]. Mae yn awr yn [[Llyfrgell Genedlaethol Cymru]], MS 17110 E. Bwriedir ei hail-rwymo yn ystod [[2007]].