Cwrdistan: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B clean up, replaced: 12fed ganrif → 12g, 8fed ganrif → 8g, 6ed ganrif → 6g using AWB
BDim crynodeb golygu
Llinell 76:
Yn ôl  Sharafkhan Bitlisi yn ei Sharafnama, mae terfynnau tiroedd y Cwrdiaid yn dechrau wrth fôr Hurmuz ([[Gwlff Persia|Persian Gulf]]) ac yna'n ymestyn mewn llinnell i derfyn Malatya a Marash.<ref name="Hakan 2004"><cite class="citation book">Özoğlu, Hakan (2004). </cite></ref> Soniodd Evliya Çelebi a drafeuliodd Curdistan rhwng 1640 a 1655, am wahanol ardaloedd o Gwrdistan megis [[Erzurum]], [[Van, Twrci|Van]], Hakkari, Cizre, Imaddiya, [[Mosul]], Shahrizor, Harir, Ardalan, [[Baghdad]], Derne, Derteng, hyd at [[Basra]].<ref name="Hakan 2004"/>
 
Yn dilyn rhyfeloedd hir yn yr 16g, fe rannwyd ardaloedd Cwrdaidd yn ddau rhwng ymerodraeuthau'r  Safavid ac [[Ymerodraeth yr Otomaniaid|Ottoman]]. Daeth rhanniad mawr Cwrdistan yn dilyn Brwydr Chaldiran yn 1514, ac a ffurfiolwyd  yng Nghytundeb Zuhab yn 1639.<ref>C. Dahlman, ''The Political Geography of Kurdistan'', Eurasian Geography and Economics, Vol.43, No.4, pp.271–299, 2002.</ref> O hynny allan tan adladd y Rhyfel Byd Cyntaf, roedd ardaloedd Cwrdaidd (gan gynnwys y rhan fwyaf o  M[[Mesopotamia|esopotamia]], dwyrain Anatolia a gogledd-ddwyrain Syria a arferai fod yn draddodiadol Gwrdaidd) yn gyffredinnol o dan reolaeth yr Ottomaniaid, ar wahan i feddiannaeth ysbeidiol ganrif-hir yr Iraniaid yn yr adeg cyn-fodern i'r adeg fodern, ac yna'r ail-goncwest â'r ehangiad helaeth gan yr arweinydd milwrol Iraniaidd  Nader Shah yn hanner cyntaf yr 18g. Yn dilyn cwymp yr Ymerodraeth Ottomanaidd, cynlluniodd y Cyngrheiriaid i hollti Cwrdistan (fel a ddengys yn yng Nghytuniad  Sèvres (Treaty of Sèvres)  na chafodd ei gadarnhau yn y pen draw) rhwng sawl gwlad, yn eu mysg gan gynnwys  Cwrdistan, [[Armenia]] ac eraill. Yn hytrach, achosodd ail-goncwestu'r ardaloedd hyn gan rymoedd  [[Mustafa Kemal Atatürk|Kemal Atatürk]] (ynghŷd a materion enbyd eraill) i'r Gyngrheiriaid dderbyn yr aildrafodaeth yng Nghytundeb Lausanne/Treaty of Lausanne a ffinniau modern Gweriniaeth Twrci, gan adael y Cwrdiaid heb ardal hunan-lywodraethol. Fe neilltuwyd ardaloedd eraill Cwrdaidd i wladwriaethau newydd Irac a Syria o dan awdurdod Prydain a Ffrainc.
[[Delwedd:WholeRegionSevres.gif|chwith|bawd|300x300px|Cwrdistan (mannau wadi'u lliwio fewn) fel awgrymwyd yng Nghytundeb Sèvres/ Treaty of Sevres]]
Yng Nghynghadledd Heddwch San Fancisco/ San Francisco Peace Conference 1945, cynnigiodd y ddirprwyaeth Cwrdaidd i'r gynhadledd gysidro'r tiriogaeth a fynnwyd gan y Cwrdiaid, a chwmpasai ardal a ymestynnai o Fôr y Canoldir yn agos i Adana i lannau Ceufor Persia yn agos i Bushehr, gan gynnwys ardaloedd preswyliedig Lur  o dde [[Zagros]].<ref>C. Dahlman, ''The Political Geography of Kurdistan'', Eurasian Geography and Economics, Vol.43, No.4, p. 274.</ref><ref><cite class="citation web">[http://www.akakurdistan.com/kurds/map/map.html "The map presented by the Kurdish League Delegation, March 1945"]. </cite></ref>