Cornbilen: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu |
Sian EJ (sgwrs | cyfraniadau) B Rhedeg AWB i glirio gwallau using AWB |
||
Llinell 1:
[[
Rhan flaen dryloyw y [[llygad]] sy’n gorchuddio’r [[Iris (anatomeg)|iris]], cannwyll y llygad a’r siambr flaen ydy’r '''gornbilen'''. Mae’r gornbilen, fel y siambr flaen a’r lens, yn plygu golau ac yn darparu dau draean o nerth optegol cyfan y [[llygad]]. Mae’r gornbilen yn cyfrannu at y mwyafrif o nerth canolbwyntio’r llygad, ond sefydlog ydy’r ffocysu. Gan gymhwyso crymedd y lens, mireinir y ffocws yn ôl pellter y gwrthrych.
==Strwythur==
Mae gan y gornbilen terfynau nerfau anfyelinog sy'n synhwyro cyffwrdd, tymheredd a [[Cemeg|chemegion]]. Mae cyffwrdd â'r gornbilen yn peri atgyrch anwirfoddol i gau'r amrant. Oherwydd bod tryloywder yn hollbwysig, nid oes gan y gornbilen bibellau gwaed. Yn eu lle, mae [[ocsigen]] yn hydoddi mewn dagrau ac yn tryledu ledled y gornbilen i'w chadw'n iach.
Yn yr un modd mae maetholion yn cael eu cludo trwy dryledu o'r hylif dagrau trwy'r arwyneb allanol. Yn y llygad dynol, mae gan y gornbilen diamedr o oddeutu 11.5mm a thrwch 0.5-0.6mm yn y canol a 0.6-0.8mm ar y cyrion. Tryloywder, diffyg pibellau gwaed, presenoldeb celloedd imiwnedd preswyl anaeddfed, a braint imiwnolegol sy'n neilltuo'r gornbilen fel meinwe arbennig iawn.
Albumin yw'r protein hydawdd mwyaf helaeth yn y gornbilen mamolaidd.
Mewn llysywod pendoll, estyniad o'r sglera yn unig ydy'r gornbilen ac mae hi ar wahân o'r croen uwchlaw. Mewn fertebratau mwy datblygedig, mae hi bob amser yn ymdoddi â'r croen i ffurfio strwythur unigol, er ei bod hi'n cynnwys haenau amryfal. Mewn pysgod, a fertebratau dyfrol mewn cyffredin, dyw'r gornbilen ddim yn ffocysu golau o gwbl gan fod ganddi hi bron yr un indecs plygiant â dŵr. <ref>Romer, Alfred Sherwood; Parsons, Thomas S. (1977). The Vertebrate Body. Philadelphia: Holt-Saunders International. pp. 461–2. ISBN 0-03-910284-X.</ref>▼
▲Mewn llysywod pendoll, estyniad o'r sglera yn unig ydy'r gornbilen ac mae hi ar wahân o'r croen uwchlaw. Mewn fertebratau mwy datblygedig, mae hi bob amser yn ymdoddi â'r croen i ffurfio strwythur unigol, er ei bod hi'n cynnwys haenau amryfal. Mewn pysgod, a fertebratau dyfrol mewn cyffredin, dyw'r gornbilen ddim yn ffocysu golau o gwbl gan fod ganddi hi bron yr un indecs plygiant â dŵr.
==Cyfeiriadau==
|