Methiant yr arennau: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Mae '''methiant yr [[Aren|arennau]]''', a elwir hefyd yn gyfnod olaf (end stage) clefyd yr arennau, yn gyflwr meddygol lle nad yw'r arennau yn gweithio mwyach.<ref name=NIH2017>{{cite web|title=Kidney Failure|url=https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/kidney-failure|website=National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases|accessdate=11 November 2017}}</ref> Ceir dau fath o fethiant - methiant yr arennau aciwt (achosion sy'n datblygu'n gyflym) a methiant yr arennau cronig (achosion hirdymor).<ref name=Hop2017>{{cite web|title=What is renal failure?|url=https://www.hopkinsmedicine.org/healthlibrary/conditions/kidney_and_urinary_system_disorders/end_stage_renal_disease_esrd_85,P01474|website=Johns Hopkins Medicine|accessdate=18 December 2017|language=en}}</ref> Gall symptomau gynnwys chwyddo ynghylch y goes, teimlo'n flinedig, [[chwydu]], colli'r awydd i fwyta, neu ddryswch. Mae modd i glefyd acíwt arwain at gymhlethdodau, er enghraifft wremia, lefelau uchel o [[Potasiwm|botasiwm]] yn y gwaed, neu orlwytho cyfaint. Gall cymhlethdodau clefyd cronig gynnwys [[clefyd y galon]], [[pwysedd gwaed]] uchel, neu [[Anaemia|anemia]].<ref name=Li2012>{{cite journal |title=Insulin Resistance in Patients with Chronic Kidney Disease |year=2012 |last1=Liao |first1=Min-Tser |last2=Sung |first2=Chih-Chien |last3=Hung |first3=Kuo-Chin |last4=Wu |first4=Chia-Chao |last5=Lo |first5=Lan |last6=Lu |first6=Kuo-Cheng |journal=Journal of Biomedicine and Biotechnology |volume=2012 |pages=1–5 |pmid=22919275 |pmc=3420350|doi=10.1155/2012/691369}}</ref><ref name=MP2017>{{cite web|title=Kidney Failure|url=https://medlineplus.gov/kidneyfailure.html|website=MedlinePlus|accessdate=11 November 2017|language=en}}</ref>

 

Gall y canlynol achosi methiant yr arennau aciwt - pwysedd gwaed isel, rhwystr yn y llwybr wrinol, rhai meddyginiaethau, gwaeledd cyhyrol, a syndrom wremig hemolytig. Mae modd i'r canlynol achosi methiant cronig yr arennau - pwysedd gwaed uchel, syndrom neffrotig, a chlefyd yr arennau polycystig. Rhoddir diagnosis methiant aciwt fel arfer ar sail cyfuniad o ffactorau megis gostyngiad mewn cynhyrchiad wrin neu gynnydd serwm creatinin.<ref name=Blak2010>{{cite book|last1=Blakeley|first1=Sara|title=Renal Failure and Replacement Therapies|date=2010|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=9781846289378|page=19|url=https://books.google.ca/books?id=G1-9oN0I4lAC&pg=PA19|language=en}}</ref> Fel rheol rhoddir diagnosis clefyd cronig ar sail gyfradd hidlo glomerwlar (GFR) o lai na 15 neu'r angen am therapi ailosod arennol.<ref name=Che2005>{{cite book|last1=Cheung|first1=Alfred K.|title=Primer on Kidney Diseases|date=2005|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=1416023127|page=457|url=https://books.google.ca/books?id=BUE9-mY4FkoC&pg=PA457|language=en}}</ref> Mae'r cyflwr hefyd yn gyfwerth â phennod 5 clefyd cronig yr arennau.

 

Mae triniaethau clefyd acíwt fel arfer yn dibynnu ar achos sylfaenol y cyflwr.<ref name=Clat2010>{{cite book|last1=Clatworthy|first1=Menna|title=Nephrology: Clinical Cases Uncovered|date=2010|publisher=John Wiley & Sons|isbn=9781405189903|page=28|url=https://books.google.ca/books?id=55VOagYjaVkC&pg=PA28|language=en}}</ref> Gall triniaethau clefyd cronig gynnwys hemodialysis, dialysis peritoneol, neu drawsblaniad arennau. Defnyddia hemodialysis peiriant i hidlo'r gwaed y tu allan i'r corff. Mewn dialysis peritoneol, rhoddir hylif penodol i mewn i'r ceudod abdomenol a'i ddraenio, fe ailadroddir y broses hon nifer o weithiau o fewn diwrnod. Wrth drawsblannu aren rhoddir aren rhywun arall yn llawfeddygol yn sydyn a chymerir meddyginiaeth gwrthimiwnaidd er mwyn atal ymwrthiant. Argymhellir mesurau eraill yn achos clefyd cronig sef aros yn weithredol a chynnig rhai newidiadau dietegol penodol.

 

== Cyfeiriadau ==

{{Cyfeiriadau}}