Blodwen: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
Dim crynodeb golygu
Roedd y crynodeb blaenorol yn wallus.
Llinell 12:
 
==Crynodeb==
Ac eithrio’r olygfa olaf, sef y tu mewn i gastell Caer, mae stori Blodwen yn digwydd yng Nghymru’r bedwaredd ganrif ar ddeg, o fewn ac o gwmpas castell Maelor yng ngogledd-ddwyrain y wlad.
===Act 1===
''Golygfa 1''
 
ACT 1
Mae yna brysurdeb mawr yng Nghastell [[Maelor]] gan fod Elen o'r Gastell i briodi Arthur o Gastell [[Berwyn]] y diwrnod wedyn. Mae Iarlles Maelor yn bwrw golwg dros yr anrhegion a dderbyniodd ei merch, Elen. Disgwylir i [[Syr]] Hywel Ddu a Blodwen, y ferch mae wedi ei mabwysiadu, gyrraedd unrhyw funud. Daw negesydd i hysbysu eu bod wedi cyrraedd. Clywir y gweision a'r morynion yn dweud yn dda am Arthur ac Elen. Ac yna daw Iolo'r [[bardd]] i'r ystafell i longyfarch y ddau.
Golyga 1: Mae’r opera yn agor ar y noson cyn priodas Elen, merch Arglwyddes Maelor, a’r milwr Cymreig Arthur, o Gastell Berwyn. Mae newydd yn cyrraedd y bydd Syr Hywel Ddu, ynghyd â’i ferch fabwysiedig, hardd, Blodwen, yn cyrraedd yn fuan. Mae Arglwyddes Maelor yn falch eu bod nhw ac eraill yn dod i’r briodas, ac mae’n gweddio am heddwch ac i Dduw gadw Elen ac Arthur yn ddiogel. Mae corws o weision yn canu’n llon wrth iddynt addurno muriau’r castell ac ystafell wely Elen gyda lilis a rhosod. Mae Iolo’r Bardd yn bendithio Elen ac Arthur ac yn datgan heddwch i Arglwyddes Maelor a’i chastell. Mae Blodwen a Hywel yn cyrraedd, gan ganu cyfarchion a dymuniadau gorau i Elen. Mae Blodwen yn galaru bod ei mam wedi marw a’i thad wedi’i golli mewn rhyfel, ond mae’n hapus i wneud ei chartref gyda Hywel yng Nghastell yr Wyddfa. Mae Arglwyddes Maelor yn canu am ddewrder Blodwen ac yn ei sicrhau bod croeso iddi aros yng Nghastell Maelor. Mae Hywel yn ei hannog i aros oherwydd ei bryder fod rhyfel yn agosáu ac yntau i ffwrdd yn ymladd. Mae Iolo’n darogan y gorchfygir grym brenin Lloegr ac y bydd “seren ddydd rhyw gyfnod gwell yn codi yn y dwyrain pell.”
 
Golygfa 2: Torrir ar draws priodas Elen ac Arthur gan dri milwr Plantagenet sy’n mynnu allweddi’r castell yn enw’r brenin Harri o Loegr. Mae Arglwyddes Maelor a’r corws yn eu troi i ffwrdd gyda neges herfeiddiol i’w meistr.
''Golygfa 2''
 
ACT 2
Mae'r seremoni briodas drosodd ac mae ffrindiau'r pâr ifanc yn llawen o'u gwmpas yn y neuadd. Mae hi'n derfyn dydd a'r ŵyl ar ei hanterth, pan, yn sydyn, ymddengys nifer o filwyr [[Plantagenet]] a hawlio goriadau'r castell, ond ni chânt fawr o sylw a gorchmynnir iddynt fynd ymaith ar unwaith.
Golygfa 1: Gyda’r wawr o flaen Castell Maelor, mae helwyr yn canu wrth iddynt ymadael. Daw Iolo i mewn gan ganu am y rhagolygon erchyll sydd yn y sêr. Yna mae Hywel (mewn unawd gyfarwydd) yn ymddangos ac yn datgan ei gariad at Blodwen, sydd o’r golwg. Mae hithau’n ymddangos ac yn cyfaddef iddi fod mewn cariad gyda Hywel. Ar ôl ei boeni am beidio mynd i hela, ceir y ddeuawd enwog ‘Hywel a Blodwen’. Mae’r helwyr yn dychwelyd ond torrir ar draws eu llawenydd gan negesydd Tywysog Cymru, sy’n galw ar ddynion Maelor i amddiffyn eu gwlad ac i baratoi’n ddisymwth ar gyfer rhyfel gyda byddinoedd Harri.
 
Golygfa 2: Y tu mewn i Gastell Maelor, mae Hywel ac Arthur yn canu deuawd fywiog wrth iddynt baratoi i fynd i’r gad. Mae Elen a Blodwen yn pinio rhuban gwyn ar fron eu cariadon wrth ganu’n iach â nhw.
===Act 2===
''Golygfa 1''
 
Golygfa 3: Yn ystafell Arglwyddes Maelor, mae negesydd yn disgrifio erchylltra’r frwydr a dewrder eithriadol Hywel ac Arthur. Gelwir ar Iolo i fynegi canlyniad y frwydr ac mae yntau’n ateb bod trychineb ar y gweill, ac y dylai hi gysuro a chefnogi Elen ac Blodwen.
Ar lawnt y castell, yn gynnar yn y bore, mae'r cwmni'n paratoi i fynd i [[hela]]. Daw Iolo atynt, ac mae'n proffwydo, oddi wrth olwg yr wybren, fod gwae a thrybini gerllaw.
 
ACT 3
Nid yw Syr Hywel Ddu yn ymuno â'r [[helwyr]], ac mae'n mynegi ei gariad at Blodwen, o guddfan gyfagos, yn clywed y gân ac yn mynegi ei chariad hithau tuag at Hywel.
Golygfa 1: Mae Arthur wedi dychwelyd i Gastell Maelor, ond mae wedi ei anafu’n angheuol. Mae’n ffarwelio ag Elen ac mae’r olygfa’n cloi gydag ymdeithgan angladdol corawl.
 
Golygfa 2: Daw negesydd i ddweud wrth Arglwyddes Maelor fod byddin Cymru wedi colli’r dydd a bod nifer o arwyr wedi’u lladd. Roedd Hywel ymysg y dewraf ar faes y gad, ond nid yw’r negesydd yn gwybod a yw’n fyw. Mae Blodwen yn galw ar “awel y nefoedd” i ddod â newydd, gan ganu am golli ei rhieni, ei brawd ac efallai Hywel hefyd. Yna daw Iolo i gyhoeddi bod Hywel yn fyw ond wedi’i garcharu yng Nghastell Caer yn disgwyl ei ddienyddiad.
Daw'r helwyr yn ôl dan ganu. Ond dyma negesydd yn ymddangos i ddweud fod proffwydoliaeth Iolo wedi ei gwireddu - mae byddin Harri, Brenin [[Lloegr]], yn ymosod ar y wlad, ac mae'n galw ar y gwŷr, yn enw [[Tywysog Cymru]], i fynd i amddiffyn eu cartref a'u gwlad.
 
Golygfa 3: Mae’r olygfa olaf yn agor yng ngharchar Castell Caer gyda’r carcharorion yn canu cytgan herfeiddiol. Mae Arglwyddes Maelor, Blodwen a Iolo wedi cael caniatâd i ymweld â Hywel yn ei gell am y tro olaf. Mae yntau’n canu’i ffarwél i Blodwen, unawd sy’n dal yn bolobgaidd ymysg tenoriaid. Clywir y dorf y tu allan i furiau’r castell yn dathlu buddugoliaeth Lloegr. Ymddengys dieithryn wrth ddrws y gell ac mae Iolo yn mynnu ei fod yn ei ddatgelu ei hun. Rhys Gwyn yw’r dieithryn, tad Blodwen, yr oedd hi’n meddwl iddo gael ei ladd ugain mlynedd ynghynt. Mae’r tad a’i ferch yn gorfoleddu wrth i Rhys gyhoeddi’r newydd da: mae’r brenin wedi marw ac, o ganlyniad, fe’i rhyddhawyd er mwyn dod â gorchymyn gan y llys i ryddhau’r holl garcharorion. Daw’r opera i ben gyda chytgan orfoleddus, lle mae Parry’n gweu i’w gerddoriaeth ‘Ymdeithgan Gwŷr Harlech’.
''Golygfa 2''
 
Yng Nghastell Maelor, mae Syr Hywel ac Arthur yn cysuro'i gilydd, ac fe glywir cytgan o filwyr [[Cymru]] sydd am fynd i'r gad. Mae Elen yn mynegi ei thristwch wrth ffarwélio â'i phriod, ac yn rhoi [[snoden]] wen ar ei fynwes. Mae Blodwen hithau yn gwneud yr un peth i Syr Hywel. Daw'r olygfa i ben gyda chytgan gan y milwyr Cymreig.
 
''Golygfa 3''
 
Daw negesydd Arglwyddes Maelor ati yn ei hystafell yn y Castell gyda newyddion o'r frwydr waedlyd. Mae Arthur a Syr Hywel wedi dangos gwrhydri eithriadol yn y gad, ond, er hyn, mae Iolo yn rhafweld taw gwan yw'r gobeithion am fuddugoliaeth.
 
===Act 3===
''Golygfa 1''
 
Mae Arthur wedi ei glwyfo'n arw ac wedi ei ddwyn i Gastell Maelor. Er gwaethaf ei ddioddefaint, mae'n dawel dan ofal tyner Elen. Mae'n mynegi ei serch tuag ati unwaith eto ac yna'n marw. Dilynir hyn gan gytgan yr angladd.
 
''Golygfa 2''
 
Daw negesydd Arglwyddes Maelor o faes y gad gyda'r newyddion fod y Cymry wedi eu gorchfygu ac yn cilio tuag [[Eryri]]. Mae Blodwen yn gisgwyl yn bryderus am ryw hanes am ei hanwylyd. Yna daw Iolo gyda'r newydd drwg - mae lluoedd y Cymry wedi eu trechu'n llwyr a Syr Hywel Ddu yn garcharor.
 
''Golygfa 3''
 
Yng Ngharchar [[Caer]], clywir cytgan truenus y carcharorion. Daw Blodwen a Iarlles Maelor i ymweld â Syr Hywel yng nghell y condemniedig, trwy ganiatâd arbennig. Wrth ganu ei ffarwél i Blodwen, mae Hywel yn rhoi yn ôl i Blodwen arwyddnod eu serch, gynt mor wyn on erbyn hyn yn goch gan y waed.
 
Tra mae ef yn roi ei gusan olafi'w anwylyd, clywir cân fuddugoliaeth y Saeson y tu allan, ac atebir hwy gan y Cymry o'r gell yn canu eu dioddefain. Yn sydyn daw sŵn curo trwm ar ddrysau mawr y carchar. Mae deithryn yno yn mynnu cael ei ddangos i gell Syr Hywel.
 
Mae Iolo yn gofyn iddo beth yw ei enw, ac er rhyfeddod pawb, canfyddir taw hwn yw Rhys Gwyn, tad Blodwen, yr oedd pawb yn tybio iddo gael ei ladd ugain mlynedd cyn hyn.
 
Mae Blodwen a'i thad yn cofleidio, ac mae Rhys Gwyn yn traddodi'r newydd mawr sydd ganddo - y mae [[Brenin]] Lloegr wedi marw, ac mae gorchymyn ar i bob carcharor gael pardwn a'i rhyddhau. Agorir drysau'r carchar a daw'r opera i ben gyda phawb yn ymuno mewn cân o lawenydd.
 
{{eginyn Cerddoriaeth Cymru}}