Cassini-Huygens: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

[[Cerbyd ofod]] [[robotaidd]] oedd '''Cassini-Huygens''' a anfonwyd i’r blaned [[Sadwrn (planed)|Sadwrn]] trwy gydweithrediad [[NASA]] (Asiantaeth Ofod Gogledd America) , [[Asiantaeth Ofod Ewropeaidd|ESA]] (Asiantaeth Ofod Ewrop) ac Asiantaeth Gofod yr [[Eidal]]. Fe’i lansiwyd ar [[15]] [[Hydref]], [[1997]] ar gerbyd Titan IV-B/Centaur o Safle Lansio 40 yn Cape Canaveral, [[Fflorida]] <ref>{{Cite web|url=https://www.jpl.nasa.gov/spaceimages/details.php?id=PIA01051|title=Launch of Cassini Orbiter and Huygens Probe on Titan IV|date=23 Hydref 1997|access-date=15/Medi 2017|website=Jet Propulsion Laboratory (NASA)|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref>.

''Cassini'' oedd y bedwaredd cerbyd ofod i gyrraedd [[Sadwrn (planed)|Sadwrn]], a’r gyntaf i gylchdroi o’i chwmpas. Ymunodd a’r cylchdro ar [[1]][[ Gorffennaf]] [[2004]]. Ar [[14]] [[Ionawr]] [[2004]] glaniodd y glaniwr ''Huygens'' ar wyneb y lleuad [[Titan (lloeren)|Titan]]. Oddi yno anfonodd lluniau a gwybodaeth am y lleuad honno. Hwn oedd y glaniad gyntaf yn rhan allanol [[Cysawd yr Haul|Gyfundrefn yr Haul]], a’r glaniad gyntaf ar leuad heblaw am leuad [[y Ddaear]].<br>Cyflawnodd ''Cassini'' mesuriadau ac arsylliadau lu (635 GB o ddata<ref name=":1">{{Cite news|url=http://www.bbc.co.uk/news/av/science-environment-41265134/cassini-saturn-death-dive-spacecraft-in-numbers|title=Cassini: Saturn 'death dive' spacecraft in numbers|last=|first=|date=15 Medi 2017|work=BBC News|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=}}</ref>), gan dynnu 453,048 o luniau<ref name=":1" /><ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/cassini/images/index.html|title=Cassini Images|date=4 Awst 2017|access-date=15 Medi 2017|website=NASA|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref>. Wrth i’w danwydd lliwio (yn hytrach na’r tanwydd [[Plwtoniwm]] a oedd yn ffynhonnell ei drydan) dod i ben penderfyniad y tîm rheoli oedd gorffen y daith trwy blymio ''Cassini'' i awyrgylch Sadwrn, lle’i darniwyd yn llwyr ar [[15]] [[Medi]] [[2017]] <ref>{{Cite web|url=https://saturn.jpl.nasa.gov/mission/grand-finale/latest-status/|title=Cassini. The Grand Finale.|date=15 Medi 2017|access-date=15 Medi 2017|website=Jet Propulsion Laboratory (NASA)|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.bbc.co.uk/cymrufyw/41264830|title=Gwyddonwyr yn Aberystwyth yn dilyn diwedd taith Cassini|last=|first=|date=15 Medi 2017|work=BBC Cymru Fyw|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=}}</ref>.

Gwnaeth ''Cassini'' fyrdd o ddarganfyddiadau a champau cyn ac ar ôl 2008<ref>{{Cite web|url=https://www.nasa.gov/mission_pages/cassini/main/index.html|title=Cassini at Saturn|date=13 Medi 2017|access-date=15 Medi 2017|website=NASA|last=|first=|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref>. (Ymwelwch â gwefan [[NASA]] i weld detholiad o’r lluniau<ref name=":0" /> anhygoel.) Daeth o hyd i saith lleuad newydd (bellach mae 53 ag iddynt enwau) a manylu ar y rhai cyfarwydd (gan gynnwys darganfod llynnoedd [[hydrocarbon]] ar [[Titan (lloeren)|Titan]]), mesurodd hyd diwrnod ar [[Sadwrn (planed)|Sadwrn]] (deg awr a thri-chwarter) a disgrifiodd stormydd a chorwyntoedd yn ei chymylau nas gwelwyd eu bath o’r blaen y tu hwnt i’r ddaear. Yn 2003 gwnaed arbrawf a gadarnhaodd [[Damcaniaeth perthnasedd cyffredinol|ddamcaniaeth gyffredinol perthnasedd]] [[Albert Einstein|Einstein]] wrth i ddarllediadau ''Cassini'' blygu wrth fynd heibio’r [[haul]] ar eu trywydd hir yn ôl i’r ddaear. Un o uchafbwyntiau’r daith yw’r hyn a ddarganfuwyd ar y lleuad [[Enceladws (lloeren)|Enceladus]]. Yn 2005, canfuwyd awyrgylch tenau a [[Geiser|geiseraugeiser]]au o [[Dŵr|ddŵr]] yn tasgu iddo. Yn 2008 (ac eto yn 2015), mewn gweithredoedd sy’n adlewyrchu manylder y daith, bu modd i’r goden hedfan drwy un o’r geiserau, prin 30 milltir uwchben wyneb y lleuad, a dadansoddi’r dŵr a’r [[Hydrocarbon|hydrocarbonauhydrocarbon]]au oedd ynddo. Erbyn 2015 roedd ''Cassini'' wedi casglu digon o ddata i ganiatáu i [[NASA]] gyhoeddi bod wyneb rhewllyd [[Enceladws (lloeren)|Enceladus]] yn arnofio ar gefnfor hylif hallt sy’n gorchuddio’r holl leuad. Yn ddiau, dyma un o’r safleoedd mwyaf gobeithiol o ran darganfod bywyd y tu hwnt i’r [[Y Ddaear|ddaear]].