Y Ddraig Goch: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
ehangu fymryn Tagiau: Golygiad cod 2017 |
|||
Llinell 1:
[[Delwedd:Welsh Dragon (Y Ddraig Goch).svg|bawd|Y Ddraig Goch]]
▲'''Y Ddraig Goch''' yw prif symbol cenedlaethol [[Cymru]], sydd i'w weld ar [[Baner Cymru|faner genedlaethol y wlad]] (a adnabyddir ar lafar fel "Y Ddraig Goch"). Ceir sawl chwedl am y Ddraig Goch, o'r [[Oesoedd Canol Cynnar yng Nghymru|Oesoedd Canol Cynnar]] ymlaen. Cysylltir y ddraig â [[Dinas Emrys]] yn [[Eryri]] ac mae ei gwreiddiau fel symbol o'r [[Cymry]] a'u gwlad yn hen.
==Chwedloniaeth==
Llinell 15 ⟶ 14:
==Hanes==
=== Y Rhufeiniaid ===
Credai rhai bod y ddraig yng Nghymru yn dyddio'n ôl i faner [[Macsen Wledig]], a oedd yn dangos draig borffor yn ôl y milwr a'r hanesydd [[Yr Ymerodraeth Rufeinig|Rhufeinig]] [[Ammianus Marcellinus]]. Roedd y ddraig ({{iaith-la|draco}}) yn arwyddlun cyffredin ar faneri [[cohort]]iau'r lluoedd Rhufeinig ers yr 2g, a chafodd ei benthyg o bosib oddi ar y [[Parthia]]id. Cafodd y fath faner ei gwnïo ar ffurf [[hosan wynt]], a'i phen agored o ddefnydd caled yn debyg i ben draig a'r gwynt yn ymdonni ar hyd y gynffon, a wneid yn aml o [[sidan]], gan symud y ddraig megis [[neidr]].<ref>[[David Jones (bardd ac arlunydd)|David Jones]], ''The Dying Gaul and Other Writings'' (Llundain: Faber & Faber, 2017 [1978]), tt. 109–110.</ref>
=== Yr Oesoedd Canol ===
Gelwir sawl arwr yn "ddragon" fel trosiad am ryfelwr nerthol yng ngwaith beirdd yr Oesoedd Canol. Ceir enghraifft yn enw [[Uthr Bendragon]], tad Arthur.
Gorymdeithiodd byddin [[Owain Glyn Dŵr]] dan faner yn cynnwys draig aur ar gefndir gwyn pan ymosododd ar [[Castell Caernarfon|gastell Caernarfon]] yn [[1401]].
=== Y Tuduriaid ===
Pan laniodd [[Harri Tudur]] ym Mhenfro yn [[1485]], cododd baner gyda llun o ddraig goch [[Cadwaladr Fendigaid]] ar faes gwyrdd a gwyn arno, a ddaeth i gynrychioli Tŷ'r Tuduriaid, a raliodd nifer o Gymry ato ar ei ffordd i [[Brwydr Bosworth|Faes Bosworth]]. Cynwyswyd y Ddraig Goch yn [[arfbais]] y [[Tuduriaid]] wedyn.
=== Yr oes fodern ===
O ddechrau'r [[19g]] ymlaen, daeth y Ddraig Goch i fri cenedlaethol eto ac fe;i defnyddwyd gan sawl cymdeithas gwladgarol ac fel arwydd cyffredinol o Gymru a'r Cymry.
Yn [[1953]], mabwysiadodd y [[Swyddfa Gymreig]] yr arwyddair "Y ddraig goch ddyry cychwyn" ar ei arwyddlun brenhinol. Ni wyddys pwy a gynghorodd y Swyddfa Gymreig i wneud hynny, ond mae'r llinell, sy'n dod o gerdd gan y bardd [[Deio ab Ieuan Du]], yn cyfeirio at darw yn hytrach na draig, a'r "cychwyn" yw'r weithred o genhedlu gyda buwch yn yr un cae.
== Cyfeiriadau ==
{{cyfeiriadau}}
== Dolenni allanol ==
* [http://www.bbc.co.uk/wales/history/sites/flag/ BBC Wales]
{{DEFAULTSORT:Draig Coch}}
[[Categori:Creaduriaid herodrol]]
[[Categori:Herodraeth Cymru]]
[[Categori:
[[Categori:
▲[[Categori:Dreigiau|Ddraig Goch]]
| |||