Thomas Edward Ellis: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Roedd '''Thomas Edward Ellis''', neu '''Tom Ellis''' ([[16 Chwefror]], [[1859]] - [[1899]]) yn wleidydd [[Radicaliaeth|radicalaidd]] o [[Cymry|Gymro]], a aned yng [[Cefnddwysarn|Nghefnddwysarn]] ger [[Y Bala]], [[Sir Feirionnydd]].

Roedd yn fab i Thomas Ellis, ffarmwr o [[Anghydffurfiaeth|Anghydffurfiwr]], a'i wraig Elizabeth. Cafodd ei addysg yng [[Coleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth|Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth]] ac yn y [[Coleg Newydd, Rhydychen]].

Yn [[1886]] cafodd ei ethol yn [[aelodAelod seneddolSeneddol]] [[Y Blaid Ryddfrydol|Rhyddfrydol]] dros Feirion. Erbyn [[1894]] Tom Ellis oedd Prif Chwip y blaid yn [[San Steffan]].

Gweithiai'n ddiwyd dros [[addysg Gymraeg]] (yn arbennig yr ymdrech i greu ac ehangu [[Coleg Prifysgol Gogledd Cymru]] ym [[Bangor|Mangor]]), [[Datgysylltu'r Eglwys Anglicanaidd yng Nghymru]], [[Diwygio'r Tir]] ac Ymreolaeth i Gymru ([[hunanlywodraeth]]). Chwaraeodd ran flaenllaw ym mudiad [[Cymru Fydd]].

Roedd yn ŵr diwylliedig a ymddiddorai'n fawr yn [[Llenyddiaeth Gymraeg|llenyddiaeth ei wlad]] (golygodd gyfrol o waith [[Morgan Llwyd]]). Cyn ei ethol yn AS ysgrifennai'n gyson i'r [[Y wasg yng Nghymru|wasg yng Nghymru]] ar bynciau diwylliannol a gwleidyddol, er enghraifft i'r ''[[Y Goleuad|Goleuad]]'', y ''[[South Wales Daily News]]'', a'r ''[[Carnarvon and Denbigh Herald]]''.

Torrodd ei farwolaeth gynnar a disymwth o [[Teiffoid|deiffoid]] tra ar wyliau yn [[yr Aifft]] yn [[1899]] yrfa addawol i'w sir a'i wlad. Fe'i claddwyd yng Nghapel Ddwysarn yn ei bentref genedigol.

Roedd yn anwyl iawn gan [[Gwerin|y werin]] a mawr fu'r golled ar ei ôl. Roedd pobl yn meddwl bod Cymru wedi colli ei harweinydd disgleiraf. Saif cofgolofn i Twm Ellis yn y Bala, a godwyd yn fuan wedi ei farwolaeth.