Argyfwng olew 1973

Cychwynnodd argyfwng olew 1973 ar 15 Hydref 1973 pan gyhoeddwyd embargo ar olew gan "Organization of Arab Petroleum Exporting Countries", sef OPEC, fel ymateb i benderfyniad UDA i gyflenwi olewi i fyddin Israel yn ystod Rhyfel Yom Kippur.[1] Penderfynodd y gwledydd Arabaidd beidio ag allforio olew i'r Unol Daleithiau na gwledyd eraill pe taent yn ochri gydag Israel. Gwyddent mai effaith hyn fyddai cynnydd mewn pris olew drwy'r byd. Roedd hyn yn dilyn blynyddoedd o golli incwm ar ôl claddu "Bretton Woods" a negydu gyda'r "Seven Sisters" ar ddechrau'r mis.

Argyfwng olew 1973
Enghraifft o'r canlynoloil crisis, economic crisis Edit this on Wikidata
Dyddiad1973 Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Prisiau olew rhwng 1861–2007, yn dangos codiad sylweddol yn 1973 ac yn 1979. Gwerth real v nominal ydy'r linell oren, a hwnnw wedi'i addasu er mwyn ystyried chwyddiant.

Dros y tymor hir, newidiodd yr embargo agwedd a pholisiau gwledydd y Gorllewin ynglŷn â chwilio am olew, cadwraeth ynni a pholisiau economaidd fel arfau yn erbyn chwyddiant.

Roedd system ariannol y byd eisoes o dan bwysau ers dileu cytundeb "Bretton Woods" a pharhaodd cyfres o ddirwasgiadau a chwyddiant uchel hyd at gychwyn yr 1980au. Parhaodd pris olew yn uchel hyd at 1986.

Cyfeiriadau golygu

Darllen pellach golygu

  • Alan S. Blinder, Economic Policy and the Great Stagflation (New York: Academic Press, 1979)
  • Otto Eckstein, The Great Recession (Amsterdam: North-Holland, 1979)
  • Mark E. Rupert and David P. Rapkin, "The Erosion of U.S. Leadership Capabilities"
  • Paul M. Johnson and William R. Thompson, eds., Rhythms in Politics and Economics (New York: Praeger, 1985)

Dolennau allanol golygu