Arminiaeth

Symudiad diwinyddol mewn Cristionogaeth Brotestanaidd

Mae Arminiaeth yn gred neu athroniaeth Gristnogol a seilir ar ddysgeidiaeth Jacobus Arminius (1569-1609), gweinidog Prostestanaidd o'r Iseldiroedd.

Arminiaeth
Enghraifft o'r canlynolChristian theological school, crefydd Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Jacobus Arminius

Hanfod Arminiaeth

golygu

Ar sawl ystyr Arminiaeth yw'r gwrthwyneb i Galfiniaeth. Yn ôl Arminiaeth mae gan ddyn ewyllys rhydd i ennill ei iachawdwriaeth, tra fod dysgeidiaeth Calfin yn honni fod dyn yn dyngedig o'i enedigaeth naill ai i fynd i Baradwys neu i ddamnedigaeth dragwyddol.

Yr Iseldiroedd

golygu

Roedd yr ymgecru rhwng dilynwyr y ddwy athroniaeth hyn yn arbennig o ffyrnig yn ystod yr 17g yn yr Iseldiroedd. Wedi marw Arminius yn 1609 arweinwyd ei ddisgyblion gan Simon Episcopius a dechreuwyd eu galw yn Wrthdystwyr (Remonstrants). Methodd y ddwy blaid gytuno ac yn 1618, yn Synod Dort, cafodd dysgeidiaeth yr Arminiaid ei chondemnio'n swyddogol gan y sefydliad eglwysig Protestanaidd yn y Nederlands a chafodd nifer ohonynt eu carcharu mewn canlyniad.

Cymru a Lloegr

golygu

Ymledodd yr anghydfod i Gymru a Lloegr a pharhaodd yn asgen gynnen hyd y 19g. Pregethai John Wesley (1703-1791) Arminiaeth ac fe'i wrthwynebwyd gan George Whitefield (1714-1770) ar ran y Calfiniaid. Gwelwyd yr ymgecru ar ei waethaf yng Nghymru rhwng y Methodistiaid a'r sectau ymneilltuol eraill, yn arbennig y Wesleiaid.

Dolenni allanol

golygu