Byrfodd

Mae byrfodd yn ffurf byr o air neu ymadrodd. Fel arfer, ond nid bob tro, mae'n cynnwys llythyren, neu lythrennau, o'r gair neu ymadrodd. Mae llawer o fyrfoddau traddodiadol yn yr iaith lenyddol, ond mae llawer o rai newydd yn cael eu creu er mwyn ysgrifennu negeseuon byrrach ar ffonau symudol e.e. ctl sy'n tarddu o "caru ti lot".

Byrfodd

Enghraifft o'r canlynol	linguistic phenomenon
Math	symbol, derivative
Rhan o	system ysgrifennu
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Llythrenw

Prif: Llythrenw

Mae llythrenw yn fyrfodd sy'n cael ei greu o lythrennau cyntaf geiriau mewn ymadrodd. Yn y gorffennol, dim ond y llythrenwau oedd yn cael eu defnyddio yn gyffredinol (e.e. er enghraifft neu h.y. hynny yw) ond yn y ganrif gyntaf ar hugain, mae llawer mwy o lythrenw yn cael eu creu trwy gynnydd o ddefnyddio termau technoleg a thrwy dyfu'r defnydd mewn iaith testun ac ati.

Byrfoddau rhifau

Prif: Rhifau yn y Gymraeg

I ysgrifennu byrfodd ar gyfer ffurfiau trefnol defnyddir llythrennau diwethaf y rhan o'r rhif sy'n llai na chant, e.e. 131ain, sef yr unfed ar ddeg ar hugain wedi'r cant.

Byrfodd	Trefnol	Byrfodd	Trefnol
1af	cyntaf	11eg	unfed ar ddeg
2il	ail	12fed	deuddegfed
3ydd/3edd	trydydd/trydedd	13eg	trydydd/trydedd ar ddeg
4ydd/4edd	pedwerydd/pedwaredd	14eg	pedwerydd/pedwaredd ar ddeg
5ed	pumed	15fed	pymthegfed
6ed	chweched	16eg	unfed ar bymtheg
7fed	seithfed	17eg	ail ar bymtheg
8fed	wythfed	18fed	deunawfed
9fed	nawfed	19eg	pedwerydd/pedwaredd ar bymtheg
10fed	degfed	20fed	ugeinfed
37ain	ail ar bymtheg ar hugain	50fed	hanner canfed
157ain	ail ar bymtheg a deugain wedi'r cant	160fed	trigeinfed wedi'r cant
1277ain	ail ar bymtheg a thrigain wedi'r fil a dau gant	1280fed	pedwar ugeinfed wedi'r fil a dau gant
300fed	tri chanfed	500fed	pum canfed
1,000fed	milfed	1,000,000fed	miliynfed

Iaith Testun

Prif: Iaith testun

Mae llawer o eiriau ac ymadroddion Cymraeg wedi cael eu byrfoddu i ysgrifennu negeseuon byrion iawn ar ffônau symudol. Mae'r rhan fwyaf o fyrfoddau iaith testun yn anffurfiol trwy fyrhau geiriau, ond mae llawer o lythrenwau cyffredinol mewn defnyddio cyffredinol fel ctl "Caru ti lot" ac yof "Yn ôl yn fuan"

Enwau Sefydliadau

Fel arfer, mae enwau sefydliadau a chwmnïau'n cael eu cyfieithu o'r geiriau llawn, yn achos byrfodd wahanol yn Gymraeg na'r iaith gwreiddiol.

Byrfodd	Sefydliad
GiG	Gwasanaeth Iechyd Gwladol
S4C	Sianel Pedwar Cymru
UE	Undeb Ewropeaidd
UDA	Unol Daleithiau America

Er gwaethaf y ffaith bod ganddynt enwau Cymraeg, dynodir enwau rhai sefydliadau ym myrfoddau eu henwau mewn ieithoedd eraill, e.e. Saesneg.

Sefydliad	Byrfodd tybiannol	Byrfodd go iawn	Sefydliad (yn iaith arall)	Nodyn
Asiantaeth Gwybodaeth Ganolog	AGG	CIA	Central Intelligence Agency
Corfforaeth Ddarlledu Brydeinig	CDB	BBC	British Broadcasting Corporation	fel arfer yn dweud "bi bi si" nid "bi bi ec"
Undeb Rygbi Cymru	URC	WRU	Welsh Rugby Union

Teitl personol

Byrfodd	Teitl	Lluosog
AC	Aelod Cynulliad	ACau
AS	Aelod Seneddol	ASau
Dr	Doctor	-