Castell Caerffili
Castell yng nghanol tref Caerffili a adeiladwyd rhwng 1268 a 1271 yw Castell Caerffili. Castell tua 1.2ha cydganol yw e gyda ffos o'i gwmpas. Hwn yw'r castell mwyaf yng Nghymru a'r ail fwyaf yng ngwledydd Prydain.
 Awyrlun o'r castell | |
| Math | castell  |
|---|---|
| Sefydlwyd |
|
| Daearyddiaeth | |
| Lleoliad | Caerffili |
| Sir | Caerffili |
| Gwlad |  Cymru |
| Arwynebedd | 1.2 ha |
| Uwch y môr | 94.9 metr |
| Cyfesurynnau | 51.576052°N 3.220333°W |
| Cod OS | ST1552787068 |
| Rheolir gan | Cadw |
 | |
| Perchnogaeth | Cadw |
| Statws treftadaeth | adeilad rhestredig Gradd I, heneb gofrestredig |
| Sefydlwydwyd gan | Gilbert de Clare |
| Manylion | |
| Dynodwr Cadw | GM002 |
Hanes golygu
Adeiladwyd y castell ar safle hen gaer Rufeinig gynharach, gan Gilbert de Clare, Arglwydd Morgannwg a oedd o dras Normanaidd. Yr amcan oedd rhwystro'r Tywysog Llywelyn ap Gruffudd rhag ychwanegu'r tiroedd i'w Dywysogaeth. Llwyddodd Llywelyn gipio'r castell yn 1270 ond mewn blwyddyn roedd de Clare yn dechrau ailadeilad'r castell eto.[1]
Yn ystod gwrthryfel Llywelyn Bren yn 1316 ymosododd y Cymry ar y castell. Ymosododd rhan o fyddin Owain Glyndŵr arno hefyd.
Chafodd y castell ddim llawer o ddifrod adeg Rhyfel Cartref Lloegr (1642-1648) ar wahân i'r tŵr de-orllewinol a ddechreuodd wyro.
Adeiladwaith golygu
Mae Caerffili yn gastell consentrig a amgylchynir gan ffosydd dŵr a chylchoedd o dir. Mae'r tŵr de-orllewinol yn 80 troedfedd o uchder ond yn gwyro allan 13 troedfedd.
Cadwraeth a mynediad golygu
Mae Castell Caerffili ar rhestr Cadw ac yn hawdd i gyrraedd o ganol tref Caerffili.
Llyfryddiaeth golygu
- William Rees, Caerphilly Castle, a history and description (1937)
- H. P. Richards, A History of Caerphilly (1975)
Cyfeiriadau golygu
- ↑ Over Wales Pitkin Unichrome 2000