Castell Caerffili

castell yng Nghaerffili

Castell yng nghanol tref Caerffili a adeiladwyd rhwng 1268 a 1271 yw Castell Caerffili. Castell tua 1.2ha cydganol yw e gyda ffos o'i gwmpas. Hwn yw'r castell mwyaf yng Nghymru a'r ail fwyaf yng ngwledydd Prydain.

Castell Caerffili
Awyrlun o'r castell
Mathcastell Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 1268 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
LleoliadCaerffili Edit this on Wikidata
SirCaerffili
GwladBaner Cymru Cymru
Arwynebedd1.2 ha Edit this on Wikidata
Uwch y môr94.9 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau51.576052°N 3.220333°W Edit this on Wikidata
Cod OSST1552787068 Edit this on Wikidata
Rheolir ganCadw Edit this on Wikidata
Map
PerchnogaethCadw Edit this on Wikidata
Statws treftadaethadeilad rhestredig Gradd I, heneb gofrestredig, Henebion Cenedlaethol Cymru Edit this on Wikidata
Sefydlwydwyd ganGilbert de Clare Edit this on Wikidata
Manylion
Dynodwr CadwGM002 Edit this on Wikidata

Adeiladwyd y castell ar safle hen gaer Rufeinig gynharach, gan Gilbert de Clare, Arglwydd Morgannwg a oedd o dras Normanaidd. Yr amcan oedd rhwystro'r Tywysog Llywelyn ap Gruffudd rhag ychwanegu'r tiroedd i'w Dywysogaeth. Llwyddodd Llywelyn gipio'r castell ym 1270, ond mewn blwyddyn roedd de Clare yn dechrau ailadeiladu'r castell eto.[1]

Yn ystod gwrthryfel Llywelyn Bren yn 1316 ymosododd y Cymry ar y castell. Ymosododd rhan o fyddin Owain Glyndŵr arno hefyd.

Chafodd y castell ddim llawer o ddifrod adeg Rhyfel Cartref Lloegr (1642-1648) ar wahân i'r tŵr de-orllewinol a ddechreuodd wyro.

Adeiladwaith

golygu

Mae Castell Caerffili yn gastell consentrig a amgylchynir gan ffosydd dŵr a chylchoedd o dir. Mae'r tŵr de-orllewinol yn 80 troedfedd o uchder ond yn gwyro allan 13 troedfedd.

Cadwraeth a mynediad

golygu

Mae Castell Caerffili ar restr Cadw ac yn hawdd i gyrraedd o ganol tref Caerffili.

 
Castell Caerffili
 
Yr "hourd"

Llyfryddiaeth

golygu
  • William Rees, Caerphilly Castle, a history and description (1937)
  • H. P. Richards, A History of Caerphilly (1975)

Cyfeiriadau

golygu
  1. Over Wales Pitkin Unichrome 2000