Conffiwsiws

(Ailgyfeiriad o Confucius)

Athronydd o Tsieina a sylfaenydd Conffiwsiaeth oedd Confucius (孔夫子, Kǒng Fūzǐ, 551 CC - 479 CC). Cafodd ei ddysgeidiaeth ddylanwad mawr yn Tsieina, Corea, Japan a Fietnam.

Conffiwsiws
Ganwyd孔丘 Edit this on Wikidata
c. 551 CC Edit this on Wikidata
Qufu Edit this on Wikidata
Bu farwAfon Si Edit this on Wikidata
DinasyddiaethLu Edit this on Wikidata
Galwedigaethathronydd, athro, llenor Edit this on Wikidata
Adnabyddus amAnalects Edit this on Wikidata
Cartre'r teuluQufu Edit this on Wikidata
MudiadConffiwsiaeth Edit this on Wikidata
TadShu-liang He Edit this on Wikidata
MamYan Zhengzai Edit this on Wikidata
PriodQiguan Shi Edit this on Wikidata
PlantKong Li Edit this on Wikidata

Yn ôl traddodiad, ganed ef yn ninas Qufu, yn Nheyrnas Lu, yn awr yn rhan o Dalaith Shandong. Dywedir iddo ddod yn Weinidog dros Gyfiawnder yn nheyrnas Lu. Wedi iddo gael ei orfodi i ymddiswyddo, bu'n teithio o gwmpas teyrnasoedd bychain gogledd-ddwyrain a chanolbarth Tsieina, yn egluro ei syniadau ynghylch llywodraethu.

Pwysleisia ei athroniaeth foesoldeb, perthynas gymdeithasol gywir, cyfiawnder a gonestrwydd, mewn bywyd personol ac mewn llywodraeth. Yn ystod cyfnod Brenhinllin Han yn Tsieina, daeth ei ddysgeidiaeth yn athroniaeth swyddogol y wladwriaeth. Cyflwynwyd ei ddysgeidiaeth i Ewrop gan y Iesuwr Matteo Ricci, y cyntaf i Ladineiddio ei enw fel "Confucius."

Ceir ei ddysgeidiaeth yn yr Analectau (論語), casgliad o ddarnau byrion a cagglwyd at ei gilydd flynyddoedd ar ôl ei farwolaeth. Yn ôl traddodiad, ef oedd awdur y Pum Clasur, ond nid yw haneswyr modern yn credu fod unrhyw ddogfen a ysgrifennweyd ganddo ef ei hun wedi goroesi.

Enwir Sefydliad Confucius er hyrwyddo iaith, diwylliant a gwerthodd Tsieina wedi'r meddyliwr. Sefydlwyd yr institiwt yn 2004 ac mae ganddi ganolafannau ar draws y byd.

Bedd Conffiwsiws yn Qufu