David Mushet

Peiriannydd o'r Alban oedd David Mushet (2 Hydref 1772 – 7 Mehefin 1847), ay'n adnabyddus am ei ddyfeisiadau ym maes meteleg a glo.

David Mushet
Ganwyd	2 Hydref 1772  Dalkeith
Bu farw	7 Mehefin 1847  Trefynwy
Dinasyddiaeth	Teyrnas Prydain Fawr, Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon
Galwedigaeth	peiriannydd, metelegwr
Tad	William Mushet
Mam	Margaret Cochrane
Priod	Agnes Wilson
Plant	Robert Forester Mushet

Bywyd cynnar

Ganwyd Mushet ar 2 hydref 1772 yn Dalkeith ger Caeredin; ef oedd mab ieuengaf Margaret Cochran a William Mushet. Cafodd ei addysg yn Ysgol Ramadeg Dalkeith.

Gwaith

Olion gwaith Haearn Darkhill.

Bedd David ac Agnes Mushet

Yn 1800, cymerodd batent ar y broses o gynhyrchu haearn gyr, a gwerthodd y patent i gwmni o Sheffield am £3000. Daeth ei gyflogwyr (Clyde Iron Works) yn eiddigeddus iawn ohono a diswyddwyd ef yn yr un flwyddyn.

Y flwyddyn ganlynol, gyda chymorth partneriaid, prynodd ac ailadeiladwyd y Gwaith Haearn Calder, lle y parhaodd gyda'i arbrofion. Dyma ble wnaeth ei ail ddarganfyddiad mawr, yn 1801, pan y profodd y gellid defnyddio 'Haearnfaen band-du,') i gynhyrchu haearn, mewn modd economaidd iawn. Yn flaenorol, edrychid ar y math hwn o lo fel glo diwerth. Daeth yn ddyn cyfoethog iawn dros nos ac arweiniodd at ehangu diwydiant haearn yr Alban ar raddfa mawr gan ddod â miliynau o bunnoedd o elw i diwydianwyr yr Alban.

Erbyn 1805 cyhoeddodd Mushet ddeg ar hugain o bapurau yn Philosophical Magazine. Yn ei lyfr, Dyn o Haearn - Man of Steel, dywed yr hanesydd Ralph Anstis  bod pobl yn edrych i fyny at Mushet: "as an authority both at home and abroad on matters connected with iron and steel making. Not unnaturally, perhaps, he was becoming dissatisfied with the limitations imposed by the Calder Iron Works and, restive for wider experience and greater opportunities, decided to move on".