Ffeminist a swffragét o Loegr oedd Dora Thewlis (15 Mai 1890 - 1976) a fu'n ymgyrchydd brwd dros sicrhau'r bleidlais i ferched.[1]

Dora Thewlis
Ganwyd15 Mai 1890 Edit this on Wikidata
Huddersfield Edit this on Wikidata
Bu farw1976 Edit this on Wikidata
Awstralia Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Lloegr Lloegr
Galwedigaethymgyrchydd dros hawliau merched, swffragét, ymgyrchydd dros bleidlais i ferched Edit this on Wikidata

Fe'i ganed yn Honley ger Huddersfield, Swydd Efrog ar 15 Mai 1890, yn un o 7 plentyn James a Eliza Thewlis. Gwehydd oedd ei thad, ac yn ei harddegau, trodd Dora hefyd ei golygon tua'r melinau gwlân. Roedd y teulu yn sosialwyr rhonc.[2] Yn saith oed, gallai ddal pen rheswm am faterion gwleidyddol y cyfnod. Mewn pentref cyfagos, tuag ugain mlynedd cyn ei genedigaeth, sefydlwyd un o gwmniau cydweithredol cyntaf gwledydd Prydain.[3]

Swffragét

golygu

Ym mis Mawrth 1907, teithiodd i Lundain gyda charfan fawr o fenywod o Swydd Efrog a Swydd Gaerhirfryn i gymryd rhan mewn protest arfaethedig yn Nhŷ'r Senedd yn dilyn methiant ail ddarlleniad Bill Willoughby Dickinson's ar 8 Mawrth. Roedd yn un ar bymtheg oed, ac roedd newydd ymuno gydag Undeb Cymdeithasol a Gwleidyddol y Menywod (Women's Social and Political Union), cangen Huddersfield, lle roedd ei mam eisoes yn aelod. Gyda 75 o ferched eraill, fe'i harestiwyd am fod yn rhan o gynllun i dorri i mewn i Balas San Steffan. Yn y Llys, galwodd y barnwr hi "y Babi Swffragét" ac yn "llaw fach o'r felin" gan y wasg. Ymddangosodd ar dudalen flaen y Daily Mirror ddiwrnod wedi'r digwyddiad, gyda'r pennawd "Suffragettes storm the House."[2] Awgrymodd y barnwr y gallai ei rhieni ei chymryd er mwyn rhoi trefn arni. Eu hymateb oedd fod Dora Thewlis yn ddigon aeddfed i sefyll ar ei thraed ei hun, a'u bod yn ei chefnogi i'r carn. Carcharwyd hi yng ngharchar Holloway am ychydig dros pythefnos.

Ymfudodd i Awstralia cyn dechrau'r Rhyfel Byd Cyntaf, ac felly ni welodd erioed bleidlais menywod yn Lloegr, ac yn 1918 priododd Jack Dow. Cyrhaeddodd Melbourne, gyda'i chwaer Evelyn, ar 9 Hydref 1912; erbyn 1920 roedd ei rhieni ac aelodau eraill y teulu hefyd wedi ymfudo yno. Yn 1918 priododd John Thomas Dow a chawsant ddau o blant.

Bu farw yn Ascot Vale, Victoria, Awstralia yn 1976.[4]

Aelodaeth

golygu

Bu'n aelod o Undeb Cymdeithasol a Gwleidyddol y Merched am rai blynyddoedd.

Anrhydeddau

golygu


Cyfeiriadau

golygu
  1. Herbert, Ian (8 Mai 2006). "Dora Thewlis: The Lost Suffragette". The Independent. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2008-05-07. Cyrchwyd 20 Mehefin 2012.
  2. 2.0 2.1 "Dora Thewlis: The Lost Suffragette". The Independent (yn Saesneg). 2006-05-08. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2017-03-15. Cyrchwyd 2017-03-14.
  3. huddersfield.exposed; adalwyd 27 Ebrill 2019.
  4. McCaffrey, Julie (10 Mehefin 2006). "The Baby Suffragette". Daily Mirror.