Person hanesyddol neu enwog sy'n cael ei edmygu gan nifer yn y cymunedau lesbiaidd, hoyw, deurywiol, a thrawsryweddol (LHDT) yw eicon hoyw neu eicon LHDT. Yn ddiweddar, mae'r term "Dykon" sy'n gyfuniad o "ddeic" (Saesneg: dyke) ac "icon" wedi cael ei dderbyn i ddisgrifio eiconau lesbiaid.[1]

Yn aml, ystyrir Judy Garland fel yr eicon hoyw amlycaf.

Mae priodweddau eicon hoyw fel arfer yn cynnwys delwedd goegwych, cryfder mewn adfyd, neu rywioldeb amwys. Gall yr eiconau hyn fod yn heterorywiol, cyfunrywiol, deurywiol neu'n drawsrywiol; mae'n bosibl hefyd nad ydynt wedi dod allan neu nad ydynt yn agored ynglŷn â'u rhywioldeb. Er bod y mwyafrif o eiconau hoyw wedi dangos eu cefnogaeth i fudiadau cymdeithasol LHDT, mae rhai wedi gwrthwynebu, gan ymgyrchu yn erbyn yr hyn a ystyriant yn agenda cyfunrywiol.

Yn draddodiadol, dyrchefir eiconau hanesyddol i statws uchel am fod eu rhywioldeb yn parhau i fod yn bwnc llosg ymysg haneswyr. Mae nifer o eiconau hoyw modern, diddanwyr benywaidd gan amlaf, wedi denu dilyniant mawr o'r gymuned hoyw yn ystod eu gyrfaoedd. Syrthia mwyafrif yr eiconau hoyw i mewn i un o ddau gategori: y cymeriad trasig, sydd weithiau'n cyflawni hunanladdiad neu'r eicon diwylliant-poblogaidd blaenllaw.

Ymysg eiconau enwog y mae Sant Sebastian, Judy Garland, Bette Davis, Barbra Streisand, Shirley Bassey, Margaret Williams,[2] Cher, Janet Jackson, Gloria Gaynor, Madonna, a Lady Gaga.

Cyfeiriadau

golygu
  1. Euan Ferguson, Daniela's still dying for it; 16 Chwefror, 2003; Adalwyd ar 2007-02-08
  2. Jobbins, Siôn T. The Phenomenon of Welshness, 'or How many Aircraft Carriers would an independent Wales have?' (Llanrwst, Gwasg Carreg Gwalch, 2011), t. 73.