Wicipedia

Folkspraak

iaith-greu ryng-Almaenig

Mae Folkspraak (hefyd Folksprák aa Folksprak; o'r geiriau folk 'pobl' a spraak 'iaith', yn golygu "iaith y bobl") yn iaith anorffenedig[1] yn seiliedig ar Ieithoedd Germanaidd gyda'r bwriad o fod yn hawdd ei ddysgu i unrhyw siaradwr frodorol o'r ieithoedd Germanaidd,[1] gan ei wneud yn gymwys fel math o lingua franca ymysg cymuned siaradwyr ieithoedd Germanaidd.[2]

Folkspraak
Enghraifft o'r canlynolIaith artiffisial Edit this on Wikidata
System ysgrifennuyr wyddor Ladin Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Baner Folkspraak

Mae'r gair Folkspraak yn cael ei ddefnyddio yn ogystal mewn ffordd mwy cyffredinol i drafod cydweithio ieithyddol Rhyng-Germanaidd.

Hanes golygu

Mae datblygiad y prosiect iaith yn cymryd lle gan mwyaf ar-lein mewn grŵp Yahoo. Ceir sawl gwahaniaeth am bwyntiau gramadeg ac orgraff ac mae sawl fersiwn, neu dafodiaith gwahanol o'r 'iaith' wedi datblygu.[2] Ceir anghytuno dros ba ffynhonnell ieithyddol i seilio'r geiriau a gramadeg arnynt. Bydd rhai datblygwyr felly, yn cael ysbrydoliaeth i'r iaith Ffriseg, Is-Almaeneg (Plattdeutsch) a Norwyeg Nynorsk yn ogystal â'r ieithoedd ffurfiannol eraill; Saesneg, Iseldireg, Almaeneg, Daneg a Norwyeg Bokmål, a Swedeg.[2]

Gorolwg golygu

Y syniad tu ôl y prosiect oedd y byddai i siaradwyr un iaith Germanaidd allu darllen a deall Folkspraak o fewn wythnos a'i hysgrifennu o fewn mis.[1]

Mae datblygiad yr iaith yn debyg i broses datblygiad Interlingua. I greu iaith neu trefn gramadegol mae Folkspraak yn defnyddio samplau o'r holl ieithoedd Germanaidd i greu y ffurf mwyaf cyffredin.[1] Gwneir defnydd hefyd o ieithoedd artiffisial Germanaidd eraill.

'Tafodieithoedd' golygu

O achos y rhaniadau ac anghytuno o fewn Folkspraak, ceir sawl prosiect a 'tafodiaith' gwahanol.

Middelspraak golygu

Mae Middelspraak (hefyd Middelsprake) yn iaith-greu a ddyluniwyd gan Ingmar Roerdinkholder, a ddaeth, maes o law, i fod yn aelod a geisiodd datblygu Folkspraak. Daeth Middelspraak i ymdebygu'n fawr i Folkspraak, ac, o'r herwydd, fe'i gwelir fel amrywiaeth arni. Y prif wahaniaeth rhwng y ddwy 'iaith' yw'r sillafu a ffonoleg. Mae Middelspraak yn fwy ceidwadol, archaig, tra bod ffocws mwy cyfoes a syml i Folkspraak.

Creuwyd Middelspraak drwy gymharu 8 iaith Germanaidd fyw: Saesneg, Almaeneg, Iseldireg, Daneg, Swedeg, Is-Sacsoneg, Ffrisieg a Norwyeg Nynorsk.

Frenkisch golygu

Mae Frenkisch yn waith annibynnol o fewn Folkspraak. Fe'i datblygwyd gan David Parke.

Nordienisk golygu

Mae Nordienisk yn ail waith annibynnol o fewn Folkspraak. Ni wyddir pwy yw ei chreadwr.

Gramadeg golygu

Y Wyddor ac Ynganu golygu

Mae'r wyddor Folkspraak yn defnyddio wyddor Lladin sylfaenol ISO. Mae cytseiniaid dwbl a grwpiau cytseiniol yn nodi llafariaid byr. Mae'r c yn cynrychioli IPA'/s/' o flaen llafariaid blaen (e i y eu) ac IPA/k/ ac mewn unrhyw fan arall. Mae'r deugraffau th a ph yn cynrychioli yr un ynganiad â t a p. Ni ddefnyddir nodau diacritig.

Morffoleg golygu

Does gan Folkspraak ddim amrywiaeth ansoddeiriol a llafar. Mae enwau a greir o ansoddeiriau yn ogystal â berfenwau sy'n terfynnu mewn -e fel yn de andere (yr arall) a have (i gael, to have). Does dim gwahaniaeth rhwng ansoddeiriau ac adferfau.

Does dim cenedl enwau heblaw mewn rhagenwau personol: si (hi, 'she'), hi (fe, 'he'), ik (fi, 'I'), mi (fi, 'me').

Gwneir enwau yn lluosog drwy ychwanegu -e neu, os yw'r enw yn gorffen gyda llafariad di-acen, gydag -s. Mann (dyn, 'man'), manne (dynion, 'men'), auto (car), autos (ceir, 'cars').

Cystrawen golygu

Y drefn sylfaenol yw goddrych-berf-gwrthrych, (SVO, subject–verb–object ). Gofynnir cwestiwn dwy ddweud tu chwith, berf-goddrych-gwrthrych, (VSO).

Enghreifftiau golygu

Ceir Gweddi'r Arglwydd mewn sawl tafodiaith neu amrywiaeth Folspraak.

Folkspraak Folksprak Middelsprake Boksprak Fůlkspræk

Ons Fater,
whem leven in der Himmel,
Mai din Name werden helig,
Mai din Konigdom kommen,
Mai din will werden,
in der Erd und in der Himmel.
Geven os distdag ons Brod,
Und forgiv ons sindens,
samme Weg als wi
forgiv dem whem eren
skuld to uns.
Und test os nihte,
men spare os fraum der Sind.

Usser fader,
in de himmel,
wes dain nam helig
dain koningdum schall komme
dain will schall wese dan,
so upann erd als in himmel
Giv us disdag usser brod,
end fergiv us usser schuld,
als wi fergiv dem weh
schuld gegn us
End lad us nit in fersyking
doch mak us fri fron yvel.

User Fader
wae is in de hevel,
din name schal wese helliged,
din rik schal kom,
din wille schal schee,
so up erd as in de hevel.
geve us dis dag user daglig broed
on forgeve us user skuld
as wi forgeve dat
af anderes.
On late us nik wese forsoeked
doch make us fri fran oevel
fordat dines is de macht on de herlighed
antil in everighed
Amen

Onser Fader
in de hemmen,
Werde heliged din nam,
Kome din rick,
Gescheje din will,
Hu in de hemmen, so up de erd.
Gev ons hidag onser daglik brod.
Ond fergev ons onser schuld,
Hu ok wi fergev dem
onser schuldern.
Ond led ons nit in ferseuking,
Aver erleus ons af de yvel.
(Als din er de rick ond de macht
Ond de herlikhed in eeighed.)
Amen.

Ůnsĕr Fadĕr
ĭn đă ħemmĕn,
Werđĕ ħạlĭgĕd đin nam,
Kwe°mĕ đin rikj,
Găskeƕĕ đin wėll,
Hu ĭn đă ħemmĕn, so ŭp đă erđ.
Geƀ ůns ħidag ůnsĕr dãglĭk brḁđ.
Ůnđ fĕrgeƀ ůns ůnsĕr skuld,
Hu ḁk wi fĕrgeƀ đĕm
ůnsĕr skuldĕrĕn.
Ůnđ led ůns nĭt ĭn fĕrsȍking,
Aƀĕr ŭtlọs ůns ăf đă ȕbĕl.
(Alns đin ez đă rikj ůnđ đă maħt
Ůnđ đă ħạrlĭkħạd ĭn ạwĭgħạd.)
Amĕn.

O Erthygl 1 Datganiad Hawliau Dynol Ryngwladol:

All mensklik wesings âre boren frî on' gelîk in werđigheid on' rejte. Đê âre begifted mid ferstand on' gewitt on' skulde behandele êlkên in en gêst av brôđerhêd.

Dolenni golygu

Cyfeiriadau golygu

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Folkspraak Archifwyd 2009-07-24 yn y Peiriant Wayback. at Langmaker
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 Folkspraak at omniglot.com
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Folkspraak&oldid=11053613"