Geirfa hanes Mecsico

A B C Ch D Dd E F Ff G Ng H I J L Ll M N O P Ph R Rh S T Th U W Y

C

caudillo

Arweinydd lleol a chanddo rym gwleidyddol a milwrol.

científicos

Cylch o ddeallusion a chynghorwyr technocrataidd yn ystod el porfiriato.

D

decena trágica, la

Y deng niwrnod o 9 i 19 Chwefror 1913, yn ystod Chwyldro Mecsico, pan gafodd yr Arlywydd Francisco Madero ei ddymchwel.

F

fueros

Breintiau arbennig yr eglwys a'r fyddin.

H

hacienda

Ystâd fawr.

J

jefe máximo, el

Llysenw Plutarco Elías Calles.

M

maximato, el

Y cyfnod o 1928 i 1934 pan oedd Plutarco Elías Calles yn dominyddu gwleidyddiaeth Mecsico, er iddo ildio'r arlywyddiaeth ym 1928.

mestiso (Sbaeneg: mestizo)

Un o dras gymysg Ewropeaidd a brodorol.

P

pan o palo

Ymadrodd Sbaeneg (yn llythrennol "bara neu bastwn") ac un o arwyddeiriau'r Arlywydd Porfirio Díaz.

porfiriato, el

Y cyfnod o 1876 i 1911 pan oedd Porfirio Díaz yn dominyddu gwleidyddiaeth Mecsico, ac yn arlywydd yn y cyfnodau 1877–80 a 1884–1911.

pueblo

Enw Sbaeneg ar bentrefi'r brodorion yng nghefn gwlad.

R

Reforma, La

Y cyfnod o 1854 i 1876 a noder gan newidiadau gwleidyddol a chymdeithasol rhyddfrydol dan arweiniad Benito Juárez. Cychwynnodd gyda datganiad Plan de Ayutla a alwai am ddymchwel yr unben Antonio López de Santa Anna. Yn sgil cwymp Santa Anna ym 1855, cafodd cymdeithas Mecsico ei rhyddfrydoli gan sawl deddf yn dileu'r fueros a chyfansoddiad 1857.