Goleudy Ynys Lawd
Mae Goleudy Ynys Lawd yn sefyll ar gopa Ynys Lawd, ynys bach yn ymyl Ynys Gybi.
 | |
| Math | goleudy  |
|---|---|
| Sefydlwyd |
|
| Daearyddiaeth | |
| Lleoliad | Trearddur |
| Sir | Ynys Môn |
| Gwlad |  Cymru |
| Uwch y môr | 34 metr |
| Cyfesurynnau | 53.3067°N 4.6994°W |
 | |
| Statws treftadaeth | adeilad rhestredig Gradd II, Henebion Cenedlaethol Cymru |
| Manylion | |
| Deunydd | carreg |
Codwyd y goleudy cyntaf ar Ynys Lawd yn 1809. Cynlluniwyd y goleudy presennol gan y pensaer Joseph Nelson a chafodd ei godi gan y peiriannydd sifil Daniel Alexander. Costiodd £11,828 i adeiladu[1]. Erbyn hyn mae'r goleudy yn cynnwys canolfan ymwelwyr. Gall ymwelwyr gweld hen ystafell beiriant y goleudy a hefyd dringo’r grisiau at y golau ei hyn.[2]
Defnyddiwyd golau olew yn wreiddiol. Tua 1840, adeiladwyd rheilffordd i ostwng golau llai i lawr y clogwyni os cuddiwyd y brif olau gan niwl. Disoldliwyd y brif lusern gan un newydd yn yr 1870au, eto ym 1909 ac eto ym 1927. Trydanwyd y golau ym 1938.
Daeth y goleudy’n awtomatig ar 12 Medi 1984, a rheolir y goleudy gan ganolfan Tŷ Trinity yn Harwich.[3]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Tony Denton, Nicholas Leach (2011). Lighthouses of Wales. Foxglove Publishing.
- ↑ Gwefan Trinity House
- ↑ Tudalen y goleudy ar wefan Trinity House