Mecanwaith sy'n rheoli mudiant o fewn cloc neu oriawr yw gollyngiad.[1] Mae'n rheoli'r ynni a drosglwyddir o ffynhonnell pŵer y ddyfais i'r fecanwaith sy'n cyfri amser.[2]

Gollyngiad gwerthyd: (c) yr olwyn goron, (v) y gwerthyd, (p,q) y paledau.
Gollyngiad gwerthyd yn symud.

Ar ei ffurf glasurol, roedd y gollyngiad gwerthyd (13g) yn cynnwys olwyn gêr siâp coron a yrrir gan bwysau ac yn ei rheoli gan ddau baled metel sy'n atal dannedd y gêr. Gosodir y paledau ar werthyd fertigol, a rheolir buanedd eu siglo gan groesfar ar eu pennau sy'n dal dau bwysyn bychan. Gellir arafu'r siglo drwy symud y pwysau yn bellach o ganol y gwerthyd.[3]

Gollyngiad angor, a ddefnyddir mewn clociau pendil.

Dyfeisiwyd y gollyngiad angor yn Lloegr yn yr 17g. Mae'n gweithio gyda phendil ac yn galluogi sigladau llawer llai eu maint na'r gollyngiad gwerthyd. Mae'r paledau mewn siâp angor â'i ben i waered. Erbyn heddiw y cysyniad o wahaniad yw datblygiad pwysicaf y gollyngiad, hynny yw i ddatod y gollyngiad o'r osgiladur i alluogi'r osgiladur i siglo cymaint ag sy'n bosibl.[3]

Cyfeiriadau golygu

  1. Geiriadur yr Academi, [escapement].
  2. Donald de Carle. Watch and Clock Encyclopedia, 3ydd argraffiad (Ipswich, N.A.G. Press, 1983), t. 80.
  3. 3.0 3.1 (Saesneg) escapement. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 28 Mai 2015.
 
Comin Wikimedia
Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i: