Gwesty'r Royal, Caerdydd

gwesty rhestredig Gradd II yng Nghastell, Caerdydd

Gwesty yw Gwesty'r Royal mewn lleoliad amlwg ar gornel Heol Eglwys Fair/Stryd Wood yng nghanol Caerdydd.[1][2] Dyma westy crand hynaf Caerdydd ac mae wedi ei restru gyda Gradd II.

Gwesty'r Royal, Caerdydd
Mathgwesty Edit this on Wikidata
Agoriad swyddogol1866 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Lleoliadcanol dinas Caerdydd, Castell, Caerdydd Edit this on Wikidata
SirCaerdydd, Castell, Caerdydd Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Uwch y môr9 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau51.478°N 3.17799°W Edit this on Wikidata
Cod postCF10 1DW Edit this on Wikidata
Map
Statws treftadaethadeilad rhestredig Gradd II Edit this on Wikidata
Manylion

Hanes golygu

Dyluniwyd y gwesty gan y dylunydd C. E. Bernard a fe'i hadeiladwyd rhwng 1864 a 1866.[1] Daeth tua 60-70 o drigolion dylanwadol lleol i ginio mawr i agor y gwesty ar 3 Gorffennaf 1866. Rheolwyd y gwesty yn wreiddiol gan Mr a Mrs Sprawson.[3] Ar y pryd roedd gwesty Royal arall yng Nghaerdydd, o'r enw Gwesty'r Old Royal, wedi ei leoli yn yr Aes.[4]

Roedd gan adeilad y 1860au bedwar llawr (ac atig) mewn arddull Eidalaidd. Yn 1890 ychwanegwyd llawr arall ac ychwanegwyd atig i bob cornel yr adeilad.[1] Fe gynyddodd hyn y nifer o stafelloedd gwely o 70 i 120, gyda lifft modern a stafelloedd gweision ar y chweched llawr. Ar y llawr cyntaf roedd neuadd wledda gyda lle ar gyfer 400 o giniawyr.[5]

Cinio ffarwelio Capten Scott golygu

 
Plac glas i Gapten R F Scott

Ar 13 Mehefin 1910, deuddydd cyn i long Robert Falcon Scott adael Caerdydd ar ei daith aflwyddiannus i'r Antarctig cynhaliwyd cinio yng Ngwesty'r Royal gan Siambr Fasnach Caerdydd i godi arian i'r daith. Mae plac yn cofnodi'r digwyddiad wrth fynediad Heol Santes Fair.[6] Cynhaliwyd y cinio mewn stafell ar y llawr cyntaf, gyda'r enw Ystafell Alexandra yn wreiddiol, ond fe'i hail-enwyd "Ystafell Capten Scott" yn 1982, ar ôl darganfyddiad siawns o fwydlen y cinio. O ganlyniad i hyn fe ffurfiwyd Cymdeithas Capten Scott yng Nghaerdydd yn 1983.[7][8]

21ain ganrif golygu

Caewyd y gwesty yn 2001 a chafodd ei ailwampio yn llwyr i baratoi ar gyfer canmlwyddiant cinio ffarwelio Scott yn 2011. Agorwyd bar newydd, gyda'r enw Fitz ar ôl Pat Fitzgerald, baban oedd wedi ei adael yng nghyntedd y gwesty yn 1939 a fabwysiadwyd gan weithiwr dur lleol a'i wraig.[9]

Yn 2013 gosodwyd cwch gwenyn o wenyn mêl ar do'r gwesty gyda'i enw stafell ei hun, 6B. Roedd hyn yn dilyn cynllun gan Lywodraeth Cymru i geisio atal y dirywiad yn niferoedd y gwenyn mêl.[10]

Mae rhifyn 2015 o ganllaw Rough Guide to Wales yn dweud hyn am y gwesty "this Victorian building conceals a modern interior; the bold red-and-black furnished rooms and limestone-finished bathrooms are well appointed, if somewhat devoid of charm."[11] Ar hyn o bryd mae ganddo 60 o stafelloedd gwely.[12]

Cyfeiriadau golygu

  1. 1.0 1.1 1.2 "Royal Hotel, Castle". British Listed Buildings. Cyrchwyd 26 Mai 2015.
  2. Porter, Darwin; Prince, Danforth (2004), Frommer's Great Britain, Wiley Publishing, p. 694, ISBN 0-7645-3823-3, https://books.google.co.uk/books?id=jMPEIqbVFTIC&pg=PA694#v=onepage&q&f=false
  3. "The 'opening dinner' of the Royal Hotel at Cardiff". Devizes and Wiltshire Gazette. 5 July 1866. t. 3. Cyrchwyd 31 May 2015 – drwy British Newspaper Archive.
  4. Lee, Brian (5 Rhagfyr 2014). "Cardiff Remembered: City pubs that bring a nostalgic glint to our eyes". BBC News. Cyrchwyd 31 Mai 2015.
  5. "The Extension Of The Royal Hotel Cardiff". Western Mail. 20 Mawrth 1893. t. 6. Cyrchwyd 31 Mai 2015 – drwy British Newspaper Archive.
  6. "Captain Robert F Scott plaque replaced at Cardiff hotel". BBC News. 15 Mehefin 2011. Cyrchwyd 31 Mai 2015.
  7. Miller, Claire (30 March 2010). "Hotel bids to bring Captain Scott's blue plaque in from the cold". Wales Online. Cyrchwyd 2 June 2015.
  8. "The ROYAL HOTEL, St Mary Street, Cardiff". The Captain Scott Society. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2016-03-29. Cyrchwyd 2 June 2015.
  9. "A new era begins for Cardiff's refurbished Royal Hotel". Wales Online. 25 Tachwedd 2011. Cyrchwyd 31 Mai 2015.
  10. "Bees given hive on roof of Cardiff's Royal Hotel". BBC News. 15 Awst 2013. Cyrchwyd 31 Mai 2015.
  11. Longley, Darren; Stewart, James; Burford, Tim (2015) (e-Book), The Rough Guide to Wales, Rough Guides, p. 140, ISBN 978-1-4093-5662-2, http://books.google.com.ar/books?id=eNZtBgAAQBAJ&pg=PT140#v=onepage&q&f=false
  12. "Welcome". Royal Hotel Cardiff. Cyrchwyd 31 Mai 2015.

Dolenni allanol golygu