Hirlwm

Yr adeg o'r flwyddyn sydd rhwng diwedd y gaeaf a dechrau'r haf yw'r hirlwm. Daw'r gair drwy roi'r ddau ansoddair "hir" a "llwm" gyda'i gilydd. Yn hanesyddol, roedd hwn yn gyfnod o brinder bwyd i bobl ac anifeiliaid, er bod cyfarpar fel yr oergell a'r rhewgell ac archfarchnadoedd wedi newid pethau i bobl i raddau helaeth.

Mae'r gair hefyd yn cael ei ddefnyddio i ddisgrifio cyfnod llwm o bethau eraill e.e. "hirlwm pres" am "credit crunch".

Byddai'r hen bobol yn arfer cadw stên o fenyn a bwyd arall heb eu cyffwrdd tan ddechrau mis Mawrth, oherwydd edrychid ar y mis hwnnw fel un caled.

Dyma englyn gan Alun Cilie i'r Hirlwm:

Adeg dysgub ysgubor - hir gyni
A'r Gwanwyn heb esgor,
Y trist wynt yn bwyta'r ystôr
Hyd y dim rhwng dau dymor.