Joseph Butler

Clerigwr Anglicanaidd a diwinydd o Loegr oedd Joseph Butler (18 Mai 1692 – 16 Mehefin 1752) a fu'n esgob yn Eglwys Loegr ac yn un o'r athronwyr Cristnogol mwyaf a welodd Prydain yn y 18g. Gwasanaethodd yn Esgob Bryste o 1738 i 1750 ac yn Esgob Durham o 1750 i 1752.

Joseph Butler
Portread o Joseph Butler gan John Vanderbank
Ganwyd	18 Mai 1692 (yn y Calendr Iwliaidd)  Wantage
Bu farw	16 Mehefin 1752 (yn y Calendr Iwliaidd)  Caerfaddon
Dinasyddiaeth	Teyrnas Prydain Fawr
Alma mater	Coleg Oriel
Galwedigaeth	offeiriad, athronydd, diwinydd, llenor
Swydd	Esgob Bryste, Deon Sant Paul, Esgob Dyrham
Adnabyddus am	Whole Works of Joseph Butler

Ganed ef yn Wantage, Berkshire, yn Nheyrnas Lloegr. Yr oedd yn feddiannol ar chwaeth gref at wybodaeth, ac ar alluoedd o'r radd uchaf. Pan yn ifanc, penodwyd ef i fywoliaethau eglwysig Houghton a Stanhope, a thra yma, ymroddodd i astudio ei Analogy, ei brif waith llenyddol. Ym 1738 rhoddwyd iddo esgobaeth Bryste, ac wedi hynny, ddeoniaeth St Paul's yn Llundain. Gwrthododd archesgobaeth, ond ym 1750, ymgymerodd ag esgobaeth Durham, yr hon a ddaliodd hyd at Fehefin 1752, pan y bu farw, yng Nghaerfaddon, yn 60 oed.

Mae clod yr esgob duwiol hwn yn gorffwys yn bennaf ar ei orchestwaith, The Analogy of Religion, Natural and Revealed, to the Constitution and Course of Nature. Mae y gyfrol hon yn enwog am ei hamddiffyniad i Gristnogaeth, ac y mae llawer o ddynion dysgedig wedi yfed yn helaeth o'i hysbryd. Ysgrifennodd W. E. Gladstone gyfrol fel atodiad i'r gwaith.