Kana
Kana (仮名) yw'r systemau ysgrifennu sillwyddor Japaneaidd sy'n defnyddio nodau i gynrychioli sillafau unigol, ac maent yn rhan o'r system ysgrifennu Japaneaidd sy'n cyferbynnu â'r system logograffeg Tsieineaidd a ddefnyddir hefyd yn Japaneaidd, a elwir yn kanji.[1] Ceir tri kana Japaneaidd: hiragana modern, katakana modern,[1] a'r system hŷn o'r enw man'yōgana sef tarddiad y ddwy system fodern.[2] Ceir hefyd amrywiadau o'r systemau modern hyn.
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | Sillwyddor, sgript naturiol, unicase alphabet  |
|---|---|
| Math | Sillwyddor |
| Rhan o | Japanese writing system, CJKV |
| Iaith | Ieithoedd Japanaidd |
| Dechrau/Sefydlu | c. 800 |
| Yn cynnwys | Hiragana, Katakana, hentaigana, kana character |
| Enw brodorol | 仮名 |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Mae Hiragana a katakana yn gweithio fel dwy sgript sillaf union yr un fath, gyda chymeriadau gwahanol yn unig. Mae hyn yn golygu bod gan y systemau yr un nifer o nodau ac yn cynrychioli'r un synau, ond bod ganddynt ymddangosiadau gwahanol yn y systemau gwahanol ac yn cael eu defnyddio mewn gwahanol gyd-destunau.[1] Defnyddir y ddwy system hyn, hiragana a katakana, ynghyd â kanji i ysgrifennu Japaneeg.[1]
Gan nad oes gan Japaneg lawer iawn o ffonemau, yn ogystal â strwythur sillafog eithaf llym, mae'r systemau ysgrifennu kana yn gynrychiolaeth eithaf cywir o Japaneg lafar.[3][4]
Yr 'Wyddor' Kana
golygu| vocale | k | s | t | n | h | m | y | r | w | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| あア | かカ | さサ | たタ | なナ | はハ | まマ | やヤ | らラ | わワ | んン |
| a | ka | sa | ta | na | ha | ma | ya | ra | wa | n |
| いイ | きキ | しシ | ちチ | にニ | ひヒ | みミ | りリ | ゐヰ | ||
| i | ki | shi | chi | ni | hi | mi | ri | (wi) | ||
| うウ | くク | すス | つツ | ぬヌ | ふフ | むム | ゆユ | るル | ||
| u | ku | su | tsu | nu | fu | mu | yu | ru | ||
| えエ | けケ | せセ | てテ | ねネ | へヘ | めメ | れレ | ゑヱ | ||
| e | ke | se | te | ne | he | me | re | (we) | ||
| おオ | こコ | そソ | とト | のノ | ほホ | もモ | よヨ | ろロ | をヲ | |
| o | ko | so | to | no | ho | mo | yo | ro | (wo) |
Cyfeiriadau
golygu- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Hadamitzky, Wolfgang; Spahn, Mark (2013-02-19). Japanese Kanji and Kana: (JLPT All Levels) A Complete Guide to the Japanese Writing System (2,136 Kanji and 92 Kana) (yn Saesneg). Tuttle Publishing. ISBN 9781462910182.
- ↑ Joshi, R. Malatesha; Aaron, P. G. (2006-01-01). Handbook of Orthography and Literacy (yn Saesneg). Taylor & Francis. ISBN 9780805854671.
- ↑ Gouws, Rufus (2014-01-01). Dictionaries. An International Encyclopedia of Lexicography: Supplementary Volume: Recent Developments with Focus on Electronic and Computational Lexicography (yn Saesneg). Walter de Gruyter. ISBN 9783110238136.
- ↑ Irwin, Mark (2011-01-01). Loanwords in Japanese (yn Saesneg). John Benjamins Publishing. ISBN 9027205922.
