Dinas hynafol Pwnig yw Kerkouane, y leolir ei safle 12 km i'r gogledd o Kelibia ar arfordir gogledd-ddwyreiniol Cap Bon, gogledd Tiwnisia. Mae'n safle archaeolegol unigryw gan ei bod yr unig enghraifft o ddinas Ffeniciaidd sydd wedi goroesi. Mae ar restr UNESCO o Safleoedd Treftadaeth y Byd.

Kerkouane
Mathsafle archaeolegol Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolPunic Town of Kerkuane and its Necropolis Edit this on Wikidata
SirNabeul Edit this on Wikidata
GwladBaner Tiwnisia Tiwnisia
Arwynebedd0.1022 ha Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau36.9464°N 11.0992°E Edit this on Wikidata
Map
Statws treftadaethrhan o Safle Treftadaeth y Byd Edit this on Wikidata
Manylion

Hanes a disgrifiad

golygu
 
Golygfa ar Kerkouane.

Ychydig iawn a wyddys am hanes Kerkouane. Mae hyd yn oed ei henw iawn yn ddirgelwch. Cafodd ei henwi gan y tîm o archaeolegwyr o Ffrancod a'i darganfu yn 1953. Ymddengys iddi fod yn drigfan i'r Berberiaid lleol cyn i'r Carthaginiaid gyrraedd tua diwedd yr wythfed ganrif, efallai. Tyfodd i fod yn ddinas ranbarthol nodweddiadol Garthaginaidd, yn gymysgfa o nodweddion brodorol a Ffenicaidd. Mae'r rhan fwyaf o'r adfeilion sydd i'w gweld ar y safle heddiw yn dyddio o ddechrau'r 6g CC.

Ymddengys mai marsiandïwyr a chrefftwyr oedd y trigolion i gyd bron, sy'n awgrymu bod Kerkouane yn ganolfan masnach arfordirol a elwai o'r fasnach fawr ar hyd arfordir gogledd Affrica gan y morwyr Ffenicaidd. Cafwyd hyd i olion nifer o weithdai crefft lle cynhyrchid gemwaith, addurnau o bob math, cerfluniau bychain a gwaith mewn gwydr. Roedd y ddinas yn cynhyrchu y lliwur porffor a wneid o'r murex yn ogystal, un o ddeunyddiau mwyaf gwerthfawr yr Henfyd a lysenwid 'Y Porffor Brenhinol'.

Dinistriwyd rhannau o'r ddinas pan ymosododd Agathocles arni yn 310 CC. Dioddefodd eto pan laddwyd nifer o'r trigolion gan y cadfridog Rhufeinig Regulus yn y Rhyfel Pwnig Cyntaf (256 CC). Ymddengys i'r safle gael ei roi heibio ar ôl hynny, efallai am ei fod mor agored i ymosodiadau.

Mae Kerkouane yn profi bod cynllunio tref yn wyddor ddatblygiedig gan y Carthaginiaid. Mae'r ddinas yn gorwedd o fewn muriau hirgron sy'n ei amddiffyn ar ochr y tir ond mae'n agored i'r môr. Does dim olion o harbwr heddiw. Mae'r strydoedd ar batrwm grid a'r tai wedi'u trefnu'n daclus ar hyd iddynt. Roedd y brif fynedfa yn y gogledd. Cafwyd hyd i nifer o loriau mosaic. Roedd yna faddondai cyhoeddus a nifer o faddonau preifat hefyd yn y tai. Nid oes adeiladau rhwysgfawr i'w gweld ond ceir nifer o demlau bach ac mae arwyddion y dduwies Tanit, nawdd-dduwies Carthago, i'w gweld ymhobman.

Ceir amgueddfa fach ar ymyl y seit; ei phrif drysor yw'r sarcoffagws pren wedi'i cherfio i gynrychioli'r dduwis Astarte, a elwir 'Tywysoges Kerkouane'. Tybir ei bod yn perthyn i offeiriades yng ngwasanaeth y dduwies honno.

Prif ffynhonnell

golygu
  • M'hamed Hassine Fantar, Kerkouane[:] Cité punique au pays berbère de Tamezrat (Éditions Alif, 2005). ISBN 9973-22-129-6

Nodyn:Safleodd archaeolegol Tiwnisia