Llan Cewydd
Mae Llan Cewydd (Saesneg: Lancaut) yn hen bentref nad yw bellach yn bodoli, yn Swydd Gaerloyw, De-orllewin Lloegr. Mae wedi'i leoli ar lan Afon Gwy, tua dwy filltir i'r gogledd o Gas-gwent; yn y fan hon, yr afon yw'r ffin rhwng Cymru a Lloegr. Does fawr o ddim o'r pentref i'w weld heddiw, nemor ychydig o adfeilion, gan gynnwys hen eglwys Sant Iago.
 | |
| Math | anheddiad dynol  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Swydd Gaerloyw (Sir seremonïol) |
| Gwlad |  Lloegr |
| Cyfesurynnau | 51.6663°N 2.6722°W |
 | |
Mae'r pentref oddi fewn i siap 'C' yr afon, sy'n golygu ei fod ar un adeg wedi'i amddiffyn yn gryf gan y ffurfiad daearegol; ceir olion caer o gyfnod Oes yr Haearn oddi fewn i bedol yr afon a godwyd gan llwyth Celtaidd y Silwriaid. Enw'r gaer yn Saesneg, erbyn heddiw, yw Spital Meend.[1][2]
Seisnigiad o "Llan Cewydd" yw "Lancaut" a gaiff hefyd ei ysgrifennu fel "Llancourt".[3] Mae'r 'Cewydd' yma'n cyfeirio at Sant Cewydd o'r 6g. Ychydig iawn a wyddwn am y sant hwn.[4]
Mae Clawdd Offa'n pasio i'r dwyrain o'r pentref ac sy'n defnyddio rhan o'r gaer. Tan 956 arferai glannau dwyreiniol yr afon fod yng Nghymru.[5]
Cyfeiriadau
golygu- ↑ "St James's Church, Lancaut, Monmouthshire ". 19 Awst 2007.
- ↑ Walters, Bryan (1992). The Archaeology and History of Ancient Dean and the Wye Valley. Thornhill Press. t. 47. ISBN 0-946328-42-0.CS1 maint: ref=harv (link)
- ↑ The English Cyclopaedia, 1867
- ↑ Display board at St James' Church. Cyngor Sir Fynwy.
- ↑ "C. R. Elrington et al., [[Victoria County History]], A History of the County of Gloucester: Cyfrol 10: Westbury and Whitstone Hundreds, 1972, tt.50-72". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-08-05. Cyrchwyd 2015-11-19.