Maredudd ab Owain Glyn Dŵr
Roedd Maredudd ab Owain Glyn Dŵr, neu Maredudd ab Owain ap Gruffudd (fl. diwedd y 14g – chwarter cyntaf y 15g), yn fab i Margaret Hanmer ac Owain Glyn Dŵr, Tywysog Cymru a disgynydd o deulu brenhinol Powys Fadog, arweinydd gwrthryfel mawr 1400 – c.1416 i ennill annibyniaeth i Gymru ar Loegr. Fel yn achos gweddill plant Owain Glyn Dŵr, ychydig o ffeithiau cadarn sydd gennym ni am Faredudd.
| Maredudd ab Owain Glyn Dŵr | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 14 g  |
| Bu farw | 15 g |
| Tad | Owain Glyn Dŵr |
| Mam | Margaret Hanmer |
Y gwrthryfel golygu
Ni wyddys dim o gwbl am ran Maredudd yng ngwrthryfel ei dad, ond gellid tybied ei fod yn bresennol wrth ochr y tywysog ar sawl achlysur yn y cyfnod 1400-1409. Mae'n ddigon posibl yn ogystal iddo dreulio rhan o leiaf o'r cyfnod rhwng diflannu Owain Glyn Dŵr o'r cofnodion ar ôl cwymp castell Harlech a thua 1414 yn llochesu gyda'i dad rywle yng Nghymru neu'r gororau.
Dial golygu
Credir i Faredudd ymladd ar ochr y Ffrancod yn erbyn byddin Seisnig Harri V o Loegr ym mrwydr Agincourt yn 1415.
Erbyn 1416 roedd yn ôl yng ngogledd Cymru yn ceisio ail-gynneu'r gwrthryfel gyda llu o Albanwyr.
Gwrthod pardwn brenhinol golygu
Gwyddys iddo wrthod derbyn pardwn brenhinol gan frenin Lloegr iddo fo ei hun a'i dad y flwyddyn ganlynol, 1417, a gynigiwyd iddo gan swyddogion Harri V.
Yn 1420 cafodd John o Gaerhirfryn, Dug 1af Bedford, brawd iau y brenin Harri V, ei awdurdodi i drafod termau gyda Maredudd ab Owain ar ran y brenin, ac i ofyn iddo ystyried gwasanaethu ym myddin brenin Lloegr yn Normandi, mewn cyfnewid am bardwn. Gwrthododd Maredudd.
Ond ar 8 Ebrill, 1421, derbyniodd bardwn, iddo fo ei hun ; ffaith sy'n awgrymu efallai fod ei dad yn farw erbyn hynny. Buasai Owain Glyn Dŵr ymhell yn ei chwedegau erbyn hynny, pe bai dal yn fyw ; gwth o oedran yn yr Oesoedd Canol.
Ni wyddys be ddigwyddodd i Faredudd ar ôl 1421. Yn union fel ei dad, mae'r gwrthryfelwr gwydn hwn yn diflannu o dudalennau hanes.
Y flwyddyn ganlynol bu farw Harri V ei hun, o ddysentri, wrth ymgyrchu yn Ffrainc.
Llyfryddiaeth golygu
- R. R. Davies, The Revolt of Owain Glyn Dŵr (Rhydychen, 1995)