Mikola Statkevich

Mae Mikola (Mikalai) Statkevich (Orgraff Gymraeg: Micola Statcefitsh; Belarwseg: Мікалай Статкевіч, Rwsieg: Николай Статкевич Nikolai Statkewitsch; ganwyd 12 Awst 1956 yn Ljadna, ardal Sluzk, Minskaya Woblasz) yn wleidydd democrataidd cymdeithasol yn Belarws. Mae'n aelod o Blaid Ddemocrataidd Gymdeithasol Belarwsia "Narodnaya Hramada" (BSDP NH). Roedd ei rieni yn athrawon ysgol ac mae'n ddisgynnydd i'r teulu o uchelwyr, Statkiewicz.

Mikola Statkevich
Ganwyd	12 Awst 1956  Liadna
Man preswyl	Minsk
Dinasyddiaeth	Yr Undeb Sofietaidd, Belarws
Addysg	Ymgeisydd Gwyddorau Technegol
Alma mater	Military Academy of Belarus Minsk Higher Air Defense Anti-aircraft Missile Academy
Galwedigaeth	gwleidydd, person milwrol
Plaid Wleidyddol	Plaid Gomiwnyddol yr Undeb Sofietaidd, Belarusian Social Democratic Party (People's Assembly)
Priod	Maryna Adamovich
Gwobr/au	Medal"Am Wasanaeth Arbennig", Belarusian Democratic Republic 100th Jubilee Medal, Medal "For Impeccable Service", 3rd class, Gwobr Sakharov
Gwefan	https://statkevich.org/

Bywyd

Astudiodd Mikola Statkevich beirianneg yn yr Academi Filwrol ym Minsg (prifddinas Belarws) ac yna gwnaeth ei ddoethuriaeth ym maes RFID/amddiffyn awyr. Ychydig wythnosau cyn ei cyflwyno ei ddoethuriaeth, cafodd ei ryddhau o'r fyddin oherwydd ei fod wedi siarad yn erbyn Belarws yn cymryd rhan mewn gweithrediadau milwrol yn Rwsia.

Ar ddchrau'r 1990au roedd Statkevich yn un o arweindydd Cymdeithas Filwrol Belarws (y BVZ), mudiad pro-annibyniaeth o swyddogion milwrol Sofietaidd o Belarws.

Ar ddechrau 1991 (pan oedd yr Undeb Sofietaidd dal mewn bodolaeth ac o dan reolaeth unbleidiol y Blaid Gomiwnyddol) ymddiswyddodd Statkewitsch o’r Blaid Gomiwnyddol fel arwydd o brotest dros atal treisgar gwrthryfel Lithwania (Sul Gwaedlyd Vilnius). Fel un o'r ychydig bersonél milwrol ym Melarus, gwrthwynebodd coup d'état Awst ym Moscow ym 1991.

Yn y blynyddoedd 1995–1996 llwyddodd Statkevich i ddod i mewn i senedd Belarws dair gwaith. Er mwyn atal hyn, datganodd llywodraeth Alexander Lukashenko fod yr etholiadau yn annilys bob tro. Yn 1999 trefnodd Statkewitsch yr hyn a elwir yn "Gorymdaith Rhyddid" ym Minsk, lle cymerodd 50,000 o brotestwyr ran. Cafodd y rali ei hatal yn dreisgar a chafodd sawl gwleidydd blaenllaw o'r gwrthbleidiau naill ai eu harestio neu eu llofruddio. Cafodd Statkewitsch ei arestio cyfanswm o 30 gwaith am ei wrthwynebiad i Lukashenka a chychwynnwyd achos troseddol yn ei erbyn dair gwaith.

Ymgyrch arlywyddol

Delwedd:Statkievic1998.jpg

Mikalai Statkevich yn nathliad pen-blwydd y Rada Gweriniaeth Ddemocrataidd Belarws yn 80 oed, 25 Mawrth 1998 ym Minsk. Llun gan Vladimir Sapagov

Ym 1995 daeth Statkevich yn gadeirydd y BSDP (NH) a rhedeg fel ymgeisydd yn etholiad arlywyddol 2010. Ar ddiwrnod yr etholiad, 19 Rhagfyr, cafodd ei arestio ynghyd ag aelodau eraill yr wrthblaid yn ystod gwrthdystiad. Ym mis Mai 2011 cafwyd Statkevich yn euog o drefnu protestiadau torfol ynghyd â Dzmitry Wus, a oedd hefyd wedi sefyll yn erbyn Lukashenka. Gosododd y llys y ddedfryd i Statkevich yn chwe blynedd mewn gwersyll llafur.

Roedd Senedd Ewrop a sefydliadau hawliau dynol rhyngwladol o blaid rhyddhau Statkevich. Rhyddhawyd Statkevich yn y cyfnod cyn yr etholiad arlywyddol ar 23 Awst 2015.

Etholiad Arlywyddol 2020

Ar 31 Mai 2020, arestiwyd ef ar y ffordd i rali lle roedd llofnodion i gefnodi Svetlana Tikhanovskaya yn cael eu casglu. Cafodd ei ddedfrydu i 15 diwrnod yn nalfa’r heddlu am drefnu gwrthdystiad diawdurdod, a chafodd ei wahardd rhag etholiad arlywyddol 2020 ym Melarus. This sentence was extended two more times, and he was tried again on June 29 for organizing unrest.

Teulu

Mae gan Statkewitsch ferch 32 oed sy'n byw yn yr Almaen.

Dolenni allanol

• Gwefan Swyddogol Mikola Statkevich
• "Statkevich sentenced to 6, Uss to 5.5 years in prison", charter97.org (26 Mai 2011)
• Sianel Swyddogol Mikola Statkevich ar YouTube

Eginyn erthygl sydd uchod am un o Felarws. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.