Priordy Allteuryn

Priordy Benedictaidd yn Allteuryn ger Casnewydd oedd Priordy Allteuryn.

Priordy Allteuryn
Mathadeiladwaith pensaernïol Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 12 g Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirSir Fynwy Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Cyfesurynnau51.5334°N 2.9072°W Edit this on Wikidata
Map

Cipiwyd yr ardal oddi wrth Owain Wan gan Robert de Chandos, a sefydlodd y priordy yma ychydig cyn 1113. Roedd de Chandos yn frodor o ardal Bec yn Normandi, a rhoddodd y priordy i Abaty Bec. Rhoddwyd tiroedd sylweddol yng Ngwlad yr Haf i'r priordy.

Yn 1291, amcangyfrifwyd gwerth y priordy fel £171, y cyfoethocaf o briordai Benedictaidd Cymru, yn berchen ar 1300 erw o dir, a chyda tua 25 mynach yn y cyfnod yma. Erbyn 1297, roedd y nifer wedi gostwng i bymtheg.

Pan waethygodd y berthynas rhwng Lloegr a Ffrainc, dioddefodd y priordy oherwydd ei fod yn eiddo i abaty Ffrengig. Yn 1441 rhoddwyd y priordy i Abaty Tewkesbury yn Lloegr, a gyrrwyd yr wyth mynach yno ymaith. Yn 1467 rhoddwyd ef i Eton, ond nid oedd mynachod yno erbyn hynny. Nid oes gweddillion i'w gweld ar y safle bellach.

Llyfryddiaeth

golygu
  • Rod Cooper Abbeys and Priories of Wales (Christopher Davies, 1992)